Świętokrzyski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach Modliszewice, ul. Piotrkowska 30, 26-200 Końskie

Strona główna/Informacje i porady/Azotany mogą być groźne dla zdrowia

Azotany mogą być groźne dla zdrowia

2019-03-12

Rolnictwo zrównoważone to efektywna produkcja bezpiecznej żywności w sposób dbający o zasoby (gleba, woda, powietrze), zapewniający dochody rolnikom oraz ochronę dobrostanu zwierząt i bioróżnorodności.

Podstawowym celem nawożenia w rolnictwie zrównoważonym jest pokrycie potrzeb pokarmowych roślin na poziomie umożliwiającym uzyskanie opłacalnych, wysokiej jakości plonów oraz zredukowanie zagrożeń dla człowieka i środowiska naturalnego

Azot jest jednym z podstawowych makroelementów, który decyduje o ilości i jakości plonu. Roślinom dostarczany jest w postaci nawozów mineralnych, naturalnych, może być też wiązany biologicznie przez bakterie brodawkowe żyjące w symbiozie z roślinami bobowatymi i wykorzystywany przez rośliny następcze. Azot w nawozach mineralnych występuje w formie azotanowej, amonowej i amidowej. Forma azotanowa jest najszybciej działającą i najbardziej niebezpieczną dla człowieka i środowiska. Rośliny pobierają azot z gleby w postaci jonów amonowych NH4+ i azotanowych NO3-. Jony amonowe służą roślinie do bodowy aminokwasów i białek, natomiast azotany muszą być przekształcone do formy amonowej. Nadmiar azotanów w roślinie jest szkodliwy dla zdrowia ludzi, szczególną uwagę musimy zwrócić przy nawożeniu roślin o krótkim okresie wegetacji takich jak sałata, rzodkiewka, buraki, kapusta wczesna, koper, szpinak czy ziemniaki bardzo wczesne. Niekorzystną cechą azotanów jest to, że mogą przechodzić w formy jeszcze bardziej szkodliwe dla zdrowia - azotyny. Mogą one przekształcić hemoglobinę w methemoglobinę, która nie przenosi tlenu. Azotany i azotyny mogą się łączyć z aminami i tworzyć związki nitrozoaminy, które są bardzo szkodliwe dla zdrowia.

Stosowanie nawozów azotowych powinno być dokładnie zaplanowane i precyzyjne

Konieczne jest dokładne określenie dawki, a w przypadku stosowania większych ilości azotu podział dawek. Określenie dawki azotu powinno uwzględniać potrzeby pokarmowe roślin oraz dokładne ustalenie, zbilansowanie azotu działającego z innych źródeł tj. azotu glebowego, azotu z nawozów mineralnych, naturalnych, azotu związanego biologicznie. Należy uwzględnić równoważniki nawozowe dla nawozów naturalnych i stopień wykorzystania azotu z nawozów mineralnych. Nawożenie pozostałymi makroelementami powinno być oparte o wyniki analiz glebowych i potrzeby pokarmowe roślin. Pozytywną rolę w ograniczeniu gromadzenia azotanów odgrywa magnez. Nawożenie mikroelementami powinno być również być oparte o analizy i uwzględniać specyficzne wymagania roślin (np. rośliny kapustowate - bor). Spośród mikroelementów korzystnie na redukcję azotanów w roślinie wpływają molibden i żelazo.

Bardzo ważną sprawą jest regulacja odczynu gleby

Na glebach o optymalnym odczynie pobieranie i wykorzystanie składników pokarmowych wnoszonych w nawozach jest wysokie, co sprzyja dobremu plonowaniu.

Stosowanie nawozów, w tym azotowych regulują przepisy prawne, które muszą być przestrzegane.

Krzysztof Domagała

udostępnij
do góry