Świętokrzyski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach Modliszewice, ul. Piotrkowska 30, 26-200 Końskie

Strona główna/Informacje i porady/Chwasty w uprawach (cz. I.)

Chwasty w uprawach (cz. I.)

2020-06-02

W okresie od wczesnej wiosny do późnej jesieni ogrodnicy zgłaszają się do doradców i specjalistów ŚODR z prośbą o pomoc w rozpoznawaniu chwastów i metodach ich zwalczania w danej uprawie. W rozpoznawaniu ich, występowaniu i metodach zwalczania będzie (mam nadzieję) pomocny artykuł, który przedstawię w kilku częściach.

Artykuł zawiera zdjęcia autorskie, oraz zdjęcia, które zamieściłam dzięki uprzejmości i za zgodą prof. dr hab. inż. Teresy Dąbkowskiej z Wydziału Rolniczo-Ekonomicznego, Katedry Agroekologii i Produkcji Roślinnej na Uniwersytecie Rolniczym w Krakowie.

Definicja chwastu jest niejednoznaczna i jako taka zdaje się nie istnieć. Do mnie najbardziej przemawia definicja mówiąca o tym, że chwastem jest ta roślina, która rośnie w łanie roślin uprawianych na danym obszarze. Tak więc chwastem będzie pietruszka, która rośnie wśród uprawianej marchwi, czy też ćwikła rosnąca w łanie uprawianej pietruszki. Inna definicja chwastu mówi o tym, że chwast - jest to roślina towarzysząca innym roślinom uprawnym. Inaczej mówiąc, są to rośliny niepożądane w danej uprawie.

Podział chwastów jest bardzo różny i zależy od wielu czynników.

W pierwszej części artykułu postaram się opisać niektóre chwasty, pogrupowane ze względu na miejsce ich występowania.

Do nich należą chwasty segetalne - zwane właściwymi (wytworzone w wyniku działalności człowieka sztuczne siedlisko przeznaczone do uprawy roślin jak: sady, ogrody itp.) - gatunki najbardziej groźne, występujące na polach, w ogrodach i innych uprawach. Chwasty segetalne związane są najczęściej ze ściśle określonymi warunkami siedliskowymi, np.: bodziszek drobny, bluszczyk kurdybanek, chaber bławatek, dymnica pospolita, fiołek polny i trójbarwny, gorczyca polna, gwiazdnica pospolita, kąkol polny, ostróżeczka polna, mak polny, mak piaskowy, iglica pospolita, jasnota różowa, komosa biała, kurzyślad polny, perz właściwy (zwany przeze mnie królem chwastów), powój polny, przytulia czepna, przetacznik polny, przewiercień okrągłolistny, rumianek bezpromieniowy, skrzyp polny, sporek polny, starzec zwyczajny, tasznik pospolity, tobołki polne, tobołki polne, wilczomlecz drobny i wilczomlecz obrotny, włośnica sina, wyka brudnożółta, wyka czteronasienna, wyka drobnolistna, wyka wąskolistna, zapłonka brunatna, żółtlica owłosiona itp. Jak widać, jest to najliczniejsza grupa chwastów.

Chaber bławatek

Należy do rodziny astrowatych. Ludowe nazwy chabra to: białas, kwiatek wołoszek, modrak. W Polsce pospolity chwast polny, archeofit (gatunek rośliny obcego pochodzenia, który przybył na dany obszar z innych rejonów geograficznych. Najczęściej występuje na polach uprawnych, na nieużytkach i przydrożach. Jest rośliną wskaźnikową - rośnie na glebach ubogich w wapń.

Chaber bławatek (fot. T. Dąbkowska)

Chaber bławatek (fot. T. Dąbkowska)

Ostróżeczka polna

Należy do rodziny jaskrowatych. Występuje w stanie dzikim w środkowej Europie. W Polsce jest pospolita na całym niżu. W Polsce jest archeofitem (gatunek obcego pochodzenia). Roślina jednoroczna, czasami dwuletnia. Jest rośliną wskaźnikową - rośnie na glebach ilastych i zasobnych w wapń.

Ostróżeczka polna (fot. M. Miłek)

Ostróżeczka polna (fot. M. Miłek)

Mak polny

Gatunek rośliny z rodziny makowatych. Obszar jego występowania obejmuje głównie Europę. Podobnie jak poprzednie chwasty, jest rośliną pochodzenia obcego. Roślina jednoroczna, kwitnie od maja do sierpnia. Z uwagi na bardzo wysoką przeżywalność nasion, bo nawet od 30 do 40 lat jest rośliną niebezpieczną. Mak polny bardzo dobrze radzi sobie zanieczyszczeniami atmosferycznymi, a także spalinami samochodowymi.

Mak polny (fot. T. Dąbkowska)

Mak polny (fot. T. Dąbkowska)

Kurzyślad polny

Należy do rodziny pierwiosnkowatych. Występuje w całej Europie, w dużej części Azji oraz w Afryce Północnej. W polskiej florze jest gatunkiem obcego pochodzenia. Jest to roślina zielna, jednoroczna, płożąca się nisko po ziemi. Kwitnie od maja do października. Chwast występujący w większości rodzajów upraw rolniczych i ogrodniczych, jednak o niewielkiej szkodliwości. Dobrze rośnie na gleby gliniastych, bogatych w składniki pokarmowe. Nazwa pochodzi od kurzej łapki, którą przypominają promieniście ułożone nerwy liścia kurzyśladu.

Kurzyślad polny (fot. T. Dąbkowska)

Kurzyślad polny (fot. T. Dąbkowska)

Małgorzata Miłek
źródło: Atlas chwastów, wyd. PWR sp. z o.o.

udostępnij
do góry