Chwasty w uprawach cz. IV

Temat chwastów jest bardzo szerokim zagadnieniem. W czwartej części artykułu przedstawię kilka gatunków chwastów, które podobnie jak poprzednie, należą do chwastów segetalnych, ale są obecnie chwastami mało znanymi, a nawet zagrożonymi - choć w ubiegłym stuleciu dość często występującymi w uprawach. Należą do nich m.in: kąkol polny, iglica pospolita i zapłonka brunatna.

Artykuł zawiera zdjęcia z archiwum działu Ogrodnictwa ŚODR O. Sandomierz oraz zdjęcia, które zamieściłam dzięki uprzejmości i za zgodą prof. dr hab. inż. Teresy Dąbkowskiej z Wydziału Rolniczo-Ekonomicznego, Katedry Agroekologii i Produkcji Roślinnej na Uniwersytecie Rolniczym w Krakowie.

Kąkol polny

Należy do rodziny goździkowatych. Rozpowszechniony jest na terenie Azji, Afryki i Europy. W Polsce również był rozpowszechniony na terenie całego kraju, a obecnie już mało spotykany i nawet w niektórych rejonach zagrożony wyginięciem. Posiada właściwości silnie trujące, zwłaszcza nasiona. Jest to roślina jednoroczna, kwitnie od czerwca do lipca. Kąkol rozmnaża się przez liczne nasiona, które były w przeszłości rozsiewane z nasionami zbóż. Charakterystyczne, piękne kwiaty wyrastają pojedynczo na szczytach łodyg i z kątów liści. Najczęściej można go spotkać w uprawach zbóż ozimych. Rośnie na różnych typach gleb - gleby gliniaste, piaszczyste, ilaste, także podmokłe i o zróżnicowanym pH. Obecnie można go spotkać w ogródkach przydomowych, jest uprawiany jako roślina ozdobna.

Kąkol polny (fot. M. Miłek)

Iglica pospolita

Należy do rodziny bodziszkowatych. Inne nazwy iglicy to: bociani nosek, bekasek, dziębrenosek. Nazwa pochodzi od ostro zakończonego owocu/rozłupni, którą tworzy. Rozpowszechniony na terenie całego świata, a także na terenie Polski. Obecnie rzadziej spotykany. Jest to roślina jednoroczna - kwitnie od kwietnia do października. Rozmnaża się z licznych nasion. Dobrze rośnie na glebach o niskim pH i zasobnych w azot. Dobre efekty w zwalczaniu daje jej mechaniczne niszczenie we wczesnych fazach rozwoju.

Iglica pospolita - owoce (fot. T. Dąbkowska)

Iglica pospolita - rozeta (fot. M. Miłek)

Zapłonka brunatna

Należy do rodziny ogórecznikowatych. Jest byliną i należy do gatunków rodzimych. Dobrze rośnie na różnych typach gleb, ale najczęściej spotykać ją można na stanowiskach suchych. Posiada charakterystyczne, brunatno-fioletowe kwiaty zebrane w wierzchotki. Obecnie jest bardzo rzadko spotykanym gatunkiem, a w niektórych rejonach Polski zagrożonym wyginięciem.

Zapłonka brunatna (fot. E. Krempa)

Małgorzata Miłek
Źródło: Atlas chwastów, wyd. PWR sp. z o.o.