Ekologiczna uprawa jabłoni alternatywą dla mniejszych gospodarstw

W kraju i za granicą rośnie popyt na ekologiczne jabłka deserowe, a także surowiec dla przetwórstwa przydatny do produkcji soków, chipsów i innych produktów. Przy nadprodukcji jabłek w sadach konwencjonalnych i problemach z ich zbytem, przestawienie uprawy na ekologiczną może być dobrym rozwiązaniem dla niejednego sadownika.

Zachętą dla osób, rozpoczynających ekologiczną produkcję jabłek są dotacje, które producent ekologiczny otrzymuje już w okresie przestawiania gospodarstwa. Pozwalają one częściowo zrekompensować straty, wynikające ze zmniejszenia się plonu i pogorszenia jego jakości wskutek zaniechania stosowania nawozów sztucznych i pestycydów. Mniejsze plony są rekompensowane przez odpowiednio wyższą cenę, uzyskiwaną za ekologiczne owoce i przetwory oraz właśnie z dotacji. Dzięki rozwojowi ekologicznego sadownictwa szanse dalszej egzystencji, a nawet rozwoju, mają małe gospodarstwa sadownicze. Obecnie nie wytrzymują one konkurencji z dużymi, wysokonakładowymi gospodarstwami, prowadzącymi produkcję konwencjonalną.

Przed założeniem sadu ekologicznego należy dokonać analizy wszystkich wskazań i przeciwwskazań związanych z jego lokalizacją. Należy uwzględnić przede wszystkim warunki klimatyczne i glebowe, które mają w sadownictwie znaczenie zasadnicze. Sadów nie zakłada się tam, gdzie często występują przymrozki wiosenne, ani też na glebach ciężkich, gliniastych, o wysokim poziomie wód gruntowych lub o nieuregulowanych stosunkach wodnych. Gleba pod sad ekologiczny dodatkowo powinna być bardzo zasobna w materię organiczną. Warto wykonać rozszerzone badania gleby, które dostarczą zarówno informacji o zawartości podstawowych składników mineralnych, jak również pozwolą określić zawartość szkodliwych dla zdrowia człowieka pierwiastków: miedzi, ołowiu, kadmu, arsenu, rtęci i innych. Jeśli pierwiastki te są obecne w glebie, to będą wiązane przez rośliny sadownicze, zanieczyszczając tym samym ekologiczny produkt.

Do ekologicznego sadu należy przede wszystkim starannie dobrać odmiany i podkładki. Polscy producenci jabłek ekologicznych powinni sadzić w pierwszej kolejności odmiany odporne na parcha jabłoni i mało podatne na inne choroby, ale również takie, które są poszukiwane przez konsumentów.

Wykaz środków ochrony dopuszczonych do stosowania w sadach ekologicznych jest zamieszczony na stronie internetowej Instytutu Ochrony Roślin w Poznaniu: https://www.ior.poznan.pl/1631,srodki-ochrony-roslin-do-upraw-ekologicznych Są wśród nich preparaty biologiczne i biotechniczne. Wykaz nawozów, które mogą być stosowane w rolnictwie ekologicznym znajduje się na stronie internetowej IUNG w Puławach: http://www.iung.pulawy.pl/images/pdf/Wykaz_ekologia.pdf.

Produkcja ekologiczna nie jest łatwa, toteż powinni ją podejmować producenci z dużą wiedzą, doświadczeniem i entuzjazmem, zwłaszcza ci, którzy od lat stosują integrowane metody produkcji. Myśląc o przejściu z uprawy konwencjonalnej na ekologiczną warto przejść najpierw na uprawę „bez pozostałości”, wykorzystując do tego harmonogram stosowania preparatów, gdzie na początku okresu wegetacji zastosować należy preparaty tzw. problematyczne o dłuższym okresie rozpadu substancji aktywnej, zaś przed dojrzewaniem owoców użyć preparatów dopuszczonych do stosowania w uprawach ekologicznych. Produkcję owoców metodami ekologicznymi należy rozwijać oczywiście tylko w tych rejonach, gdzie klimat i gleba są odpowiednie dla upraw sadowniczych lub gdzie jest przystosowana infrastruktura do podejmowania takiej działalności. Do takich rejonów należą m.in.: Sandomierszczyzna, Podkarpacie, Małopolska, Polska centralna i Polska południowozachodnia.

Anna Witas

Źródło:

• dr hab. E. Rozpara, dr D. Kruczyńska, mgr inż. W. Danelski 2019 „Elementy ekologicznej uprawy jabłoni” Instytut Ogrodnictwa Skierniewice https://www.agrofagi.com.pl
• Barbara Sazońska 2018 „Ekologiczna uprawa jabłoni” CDR w Brwinowie, Oddział w Radomiu, https://cdr.gov.pl