Fitoncydy dla ochrony zdrowia

Rośliny zawierają związki i substancje, które mogą przyczynić się do poprawy naszego zdrowia. Dzięki temu mogą być wykorzystywane w ziołolecznictwie oraz medycynie naturalnej. Fitoncydy to wytwarzane przez rośliny wyższe substancje, które wywierają silny wpływ bakteriobójczy i bakteriostatyczny oraz posiadają właściwości fungistatyczne i grzybobójcze. Niektóre nawet hamują mnożenie się wirusów lub uszkadzają ich strukturę.

Fitoncydy wykazują działanie:

• bakteriobójcze, bakteriostatyczne, grzybobójcze, fungistatyczne i pierwotniakobójcze;
• hamujące rozwój wirusów lub uszkadzające ich strukturę;
• rozkurczowe, żółciopędne i żółciotwórcze;
• pobudzające krążenie krwi i wydzielanie soków trawiennych;
• poprawiające apetyt oraz przenikanie składników pokarmowych z jelit do krwi;
• obniżające stężenie cholesterolu oraz regulujące poziom glukozy we krwi;
• hamujące agregację krwinek, dzięki czemu zapobiegają one zakrzepicy, przeciwdziałają miażdżycy oraz licznym nowotworom krwi.

Rośliny bogate w fitoncydy

• Drzewa iglaste - wydzielają największe ilości fitoncydów
  • jałowce (Juniperus) - ich szyszkojagody mają działanie dezynfekujące;
  • sosny (Pinus) - wykazują właściwości wykrztuśne, moczopędne, dezynfekujące, żółciopędne, rozkurczowe, przeciwbiegunkowe i bakteriobójcze.
  • świerki (Picea) - wywar i syrop świerkowy stosuje się w nieżytach górnych dróg oddechowych i w astmie;
  • jodły (Abies) - są stosowane na dolegliwości trawienne na tle nerwowym;
  • żywotniki (Thuja) - mają działanie przeciwwirusowe oraz immunostymulujące.
• Drzewa i krzewy liściaste
  • czeremcha (Padus) - wodny wyciąg z kwiatów i kory działa silnie wykrztuśnie, uspokajająco, odkażająco, moczopędnie, przeciwgorączkowo, przeciwobrzękowo, przeciwreumatycznie, przeciwzapalnie, reguluje przemianę materii. Wywierają silny wpływ przeciwtrądzikowy;
  • jarzębina (Sorbus) - wykazuje działanie przeciwzapalne na błony śluzowe żołądka i jelit oraz łagodzi podrażnienia wątroby;
  • buk (Fagus) - działa wzmacniająco na organizm;
  • porzeczka czarna (Ribes nigrum) - reguluje pracę jelit, wzmaga apetyt;
  • jaśminowiec (Philadelphus) - jest stosowany w chorobach ginekologicznych.
• Rośliny zielne i warzywne
  • cebula i czosnek - posiadają działanie bakteriobójcze;
  • papryka, pomidor i psianka - działają dobrze na układ kostny i moczowy;
  • piołun - pobudza funkcje wydzielnicze przewodu pokarmowego, zwiększa apetyt, działa żółciopędnie i odkażająco. Jest także środkiem przeciwrobaczym;
  • szałwia - działa antyseptycznie, ściągająco i przeciwzapalnie;
  • kolendra - działa rozkurczowo, wzmaga apetyt;
  • tymianek - wykazuje działanie bakteriobójcze;
  • macierzanka - działa bakteriobójczo, zwłaszcza przeciw paciorkowcom.

Najbardziej znanym i najczęściej używanym fitoncydem jest występująca w cebuli i czosnku allicyna. Jest zaliczana jest do fitoncydów o silnym działaniu antybakteryjnym. Spektrum działania allicyny jest ogromne - powoduje (nawet w kilka minut) zabicie bakterii należących do bardzo wielu szczepów. Naukowcy podają, że działanie allicyny polega na wnikaniu do wnętrza komórki bakteryjnej poprzez ścianę komórkową i oddziaływaniu na składniki cytoplazmy oraz enzymy. Powoduje to doprowadzenie do jej śmierci lub upośledzenia zachodzących w niej procesów. Związek ten może być z powodzeniem wykorzystywany w leczeniu wielu chorób bakteryjnych, grzybicznych, wirusowych i pasożytniczych, o czym świadczą liczne badania.

Krzysztof Domagała
zdjęcie: pixabay.com