Omacnica prosowianka w kukurydzy - jak rozpoznać i zwalczać

Omacnica prosowianka - jest to motyl nocny, którego stadium szkodliwym są gąsienice dorastające do 2,5 cm długości. Gatunek pojawia się na plantacjach kukurydzy od czerwca, a szczyt składania jaj i masowy wylęg gąsienic przypada w pierwszej i drugiej połowie lipca. Ze względu na przyspieszoną w tym roku wegetację oraz suchy i upalny maj, można spodziewać się tego szkodnika na plantacjach.

Omacnica prosowianka żeruje na kukurydzy do zbioru plonów ziarna, czyli do września, października. Jest jedynym szkodnikiem kukurydzy, który poważnie uszkadza niemal wszystkie nadziemne części roślin. Bezpośrednio po wylęgu gąsienice żerują na blaszkach liściowych, w zawiązkach kolb, na wiechach, na znamionach kolb, na odsłoniętych ziarniakach, pod pochwami liści, w nerwach głównych blaszek liściowych oraz pod liśćmi okrywowymi kolb. W późniejszym czasie wgryzają się do wnętrza ziarniaków, nasady kolby, osadki, a także do łodyg. Gatunek powoduje szereg uszkodzeń, wśród których największe znaczenie ekonomiczne ma: bezpośrednie wyjadanie ziarniaków z kolb, podgryzanie kolb u nasady skutkujące ich obrywaniem się oraz powstawanie złomów łodyg poniżej kolby.

Na plantacjach kukurydzy możliwe jest zastosowanie metody biologicznej, która polega na zwalczaniu jaj omacnicy prosowianki za pomocą pasożyta zwanego kruszynkiem. Biopreparaty zawierające poczwarki kruszynka aplikuje się na rośliny kukurydzy ręcznie (zawieszanie na liściach kapsuł z entomofagiem). Aby metoda biologiczna charakteryzowała się wysoką skutecznością konieczne jest precyzyjne ustalenie terminu introdukcji entomofaga w momencie pojawuświeżo złożonych złóż jaj szkodnika, gdyż tylko takie są zasiedlane przez samice kruszynka.

Monitoring plantacji na obecność motyli omacnicy prosowianki polega na umieszczaniu pułapek feromonowych lub świetlnych w okolicy zasiewu i kontrolowaniu ich 1-2 razy w tygodniu. Stwierdzenie pierwszego motyla jest sygnałem, że w ciągu 7-10 dni należy wyłożyć biopreparat lub wykonać zabieg chemiczny.

Następnie prowadzi się obserwacje na obecność złóż jaj przeglądając dwa razy w tygodniu co najmniej po 50 kolejnych roślin w rzędzie w 4 miejscach plantacji po przekątnej (razem 200 roślin). Stwierdzenie pierwszych złóż jest sygnałem do natychmiastowego wyłożenia biopreparatu, natomiast obecność 6-8 złóż jaj na 100 roślinach wskazuje, że w ciągu 5-10 dni należy wykonać zabieg opryskiwania roślin.

Insektycydy do ochrony kukurydzy przed szkodnikami

Należy nadmienić, że do ograniczania liczebności szkodnika przyczyniają się niechemiczne metody ochrony:

• poprawna agrotechnika,
• płodozmian,
• podorywki, talerzowanie,
• zbilansowane nawożenie,
• izolacja przestrzenna (m.in. od kukurydzy, resztek pożniwnych kukurydzy, chmielu, prosa),
• opóźniony siew,
• uprawa odmian mniej podatnych,
• zwalczanie chwastów grubołodygowych,
• wczesny zbiór plonu,
• rozdrabnianie i głębokie przyoranie resztek pożniwnych.

Grzegorz Klusek