Polskie SUPERowoce

Produkcja owoców jest ważnym sektorem produkcji ogrodniczej. Polskie owoce charakteryzują się wysoką jakością i wyjątkowym smakiem. Jest grupa owoców, które dodatkowo określa się mianem superowoców. Zawierają one szereg związków korzystnie wpływających na organizm: przeciwutleniaczy, witamin, minerałów oraz błonnika.

W Polsce do superowoców zaliczane są aronia, agrest, owoce dzikiej róży i czarnego bzu, borówka amerykańska, porzeczka czarna i czerwona, malina, jeżyna, czerwone winogrona, żurawina, truskawka, orzechy laskowe. Oto właściwości zdrowotne kilku wybranych owoców z tej grupy.

Aronia

Aronia spożywana jest najczęściej w postaci soku. Sok z aronii jest doskonałym panaceum na współczesne choroby cywilizacyjne - nowotwory, miażdżycę, nadciśnienie, problemy ze wzrokiem. W aronii występuje witamina C, witaminy z grupy B (B2, B3, B9), kwas foliowy oraz witamina E, a także minerały: wapń, żelazo magnez, fosfor, potas. Aronia zawiera dużo bioflawonoidów w postaci witaminy P. Zawarte w aronii flawonoidy, antocyjany, leukocyjany, a także katechiny, skutecznie redukują ilość wolnych rodników, których nadmiar powoduje nowotwory, miażdżycę i przyspiesza procesy starzenia. Właściwości antyoksydacyjne, które ma aronia redukują stany zapalne. Aronia jest również skuteczna w przypadku problemów z wrzodami żołądka, gdyż regeneruje uszkodzone błony śluzowe. Napar z aronii z łagodzi dolegliwości trzustki i żołądka. Obecność w składzie antocyjanów korzystnie wpływa na krążenie. Sok z aronii uszczelnia naczynia krwionośne, a także obniża ciśnienie tętnicze krwi. Sprawia to, że aronia jest doskonałym środkiem dla osób, które zmagają się z nadciśnieniem.

Agrest

Agrest zaliczany jest do najzdrowszych owoców uprawianych w Polsce. Oprócz bogactwa witamin, agrest (a szczególnie jego ciemne odmiany) zaliczany jest do owoców zawierających najwięcej luteiny, mającej zastosowanie w profilaktyce chorób oczu. Regularne spożywanie agrestu pomaga usuwać toksyny z organizmu, wspiera trawienie, poprawia pamięć i koncentrację, a także zapobiega chorobom krążenia.

Borówka amerykańska

Borówka amerykańska pełna jest cennych składników odżywczych, wpływających na stan naszego organizmu. Owoce borówki amerykańskiej zawierają bogactwo witamin, minerałów i mikroelementów. Borówka amerykańska zawiera także wiele przeciwutleniaczy. Wartości odżywcze borówki amerykańskiej to przede wszystkim witaminy: A, B, C, E oraz PP, a także minerały: cynk, miedź, selen, magnez, potas, żelazo oraz wapń. Zawartość antyoksydantów w borówce amerykańskiej sprawia, że jej spożywanie chroni przed chorobami nowotworowymi. Borówka amerykańska zawiera również antocyjany, które dodatkowo wzmacniają działanie przeciwnowotworowe, oraz kwas elagowy - zmniejszający ryzyko rozwoju nowotworów wątroby, płuc i przewodu pokarmowego. Zawarty w borówce amerykańskiej kwas foliowy także ma działanie zapobiegające nowotworom.

Malina

Duża popularność uprawy malin w Polsce wynika z ich właściwości zdrowotnych, walorów smakowych, a także dużego popytu na te owoce. Maliny ze względu na swoje właściwości są wykorzystywane w leczeniu różnych dolegliwości. Zawierają one kwasy organiczne (cytrynowy jabłkowy, salicylowy), pektyny, cukry, witaminy (C, B1, B2, B6) oraz wiele substancji mineralnych (potas, żelazo, magnez, wapń). Ze względu na dużą zawartość witaminy C i kwasu salicylowego, maliny wykorzystuje się w stanach przeziębienia i infekcji. Są dobrym środkiem napotnym i zwalczającym gorączkę. W razie osłabienia organizmu można śmiało spożywać sok malinowy, czy wywar z liści. Napar z maliny sprawdza się także podczas osłabienia odporności, wystąpienia kataru i kaszlu. W tym przypadku maliny mają delikatne działanie wykrztuśne i rozrzedzają gromadzącą się w zatokach i oskrzelach wydzielinę. Maliny sprawdzają się również jako środek wspomagający odchudzanie - dzięki zawartości ketonów malinowych, które obniżają wagę komórek tłuszczowych i usprawniają metabolizm organizmu. Maliny przyśpieszają spalanie tłuszczów i oczyszczanie organizmu z toksyn. W dodatku maliny obniżają ciśnienie tętnicze, przez co polecane są przy nadciśnieniu i innych schorzeniach układu krążenia.

Truskawka

Truskawki swoja popularność zawdzięczają znakomitym walorom smakowym, a także zdrowotnym. Są one źródłem witamin z grupy B, witaminy C oraz mikroelementów: potasu, żelaza, cynku, jodu, miedzi i fosforu.

Truskawki mają szereg właściwości prozdrowotnych:

• odkwaszają organizm,
• zmniejszają ryzyko chorób serca,
• mają działanie odchudzające,
• chronią przed nowotworami,
• łagodzą stany zapalne,
• usprawniają system odpornościowy,
• obniżają ciśnienie.

Żurawina

Owoce żurawiny zawierają substancje o działaniu leczniczym, takie jak: tanina, błonnik, witaminy (C, B1, B2, E oraz A), a także składniki mineralne: magnez, fosfor, potas i żelazo. Roślina ta wpływa korzystnie na układ moczowy - działa moczopędnie, pomaga przy zapaleniach pęcherza moczowego oraz cewki moczowej. Składniki lecznicze zawarte w jagodach wspomagają leczenie infekcji górnych dróg oddechowych oraz odkażają jamę ustną i gardło. Żurawina znana jest także ze swoich właściwości przy wspomaganiu leczenia przeziębienia i grypy.

---

Przedstawione w artykule właściwości prozdrowotne kliku najczęściej uprawianych superowoców powinny skłonić rolników i właścicieli działek do nasadzeń roślin sadowniczych. W ramach skrócenia łańcucha dostaw owoce na soki, przetwory oraz do bezpośredniego spożycia można mieć z własnego sadu, ogrodu. W małych gospodarstwach uprawa roślin sadowniczych i warzyw może być źródłem dodatkowego dochodu członków rodziny.

Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) ogłosiła rok 2021 rokiem owoców i warzyw.

Krzysztof Domagała
Źródło: Polish Food wyd. jesień 2020
zdj. Anna Pilarska / ŚODR Modliszewice