Rolnictwo europejskie - w tym polskie - podlega procesom rozwojowym, wprowadzany jest postęp w agrotechnice: nowe odmiany, nawozy, środki ochrony, nowoczesna technika i nowe technologie. W planach rozwoju rolnictwa UE odchodzi się od modelu intensywnego rolnictwa, a jako najbardziej właściwy przyjmuje się model rolnictwa zrównoważonego, przyjaznego środowisku.
Ze względu na swoje zalety rośliny bobowate powinny odegrać ważną rolę w rozwoju rolnictwa zrównoważonego. Do roślin bobowatych (strączkowych) grubonasiennych zaliczamy: bobik, groch, soję, łubiny - biały. żółty i wąskolistny, wyki - kosmatą i siewną, seradelę oraz fasolę. Udział roślin strączkowych na ziarno w strukturze zasiewów w Polsce jest mały i wynosi 2,8 % (GUS 2016).
Rośliny bobowate mają wiele zalet. Wybrane z nich to:
Uprawa roślin bobowatych pozwala na uzyskanie dodatkowej płatności do bobowatych grubonasiennych (strączkowych na ziarno) w systemie dopłat bezpośrednich. W 2017 r. kwota wynosiła 606,50 zł.
IUNG PIB Puławy wspólnie z AR Poznań prowadzi wieloletni program badawczy nad poprawą agrotechniki i wykorzystania roślin strączkowych w żywieniu zwierząt. Wydawane są broszury nt. nowoczesnych metod uprawy roślin strączkowych, które można nabyć w IUNG PIB Puławy. COBORU Słupia Wielka na swojej stronie internetowej publikuje wyniki doświadczeń oraz charakterystyki odmian, które mogą być przydatne w wyborze odmiany do uprawy.
Zwiększenie powierzchni uprawy roślin strączkowych pozwoliłoby zmniejszyć import śruty sojowej z odmian soi modyfikowanej genetycznie oraz zwiększenie produkcji własnych pasz białkowych.
Tab. 1. Wartość pokarmowa nasion niektórych roślin strączkowych
|
MJ EM /kg świnie |
MJ EM/kg drób |
Białko g/kg s .m. |
Włókno g/kg s .m. |
Lizyna g/100g białka |
Metionina g/100g biał. |
P.Ś. Sojowa |
14,3 |
11,2 |
490 |
80 |
5,8 |
1,4 |
Bobik |
14,5 |
11,5 |
304 |
83 |
6,6 |
0,8 |
Groch |
15,8 |
12,8 |
238 |
67 |
7,2 |
1,0 |
Łubin biały |
14,7 |
9,5 |
336 |
89 |
4,9 |
0,8 |
Łubin żółty |
14,0 |
9,4 |
443 |
157 |
5,0 |
0,7 |
Łubin wąskolistny |
13,6 |
8,2 |
356 |
164 |
4,9 |
0,8 |
Tab. 2. Wartość pokarmowa zielonek z roślin strączkowych
Rodzaj zielonki |
Sucha masa % |
Białko ogólne % w s.m. |
Włókno surowe % w s.m. |
Łubiny |
13-16 |
17-21 |
18-33 |
Bobik |
17 |
17 |
26 |
Groch |
18 |
17-18 |
18 |
Seradela |
18 |
17 |
27 |
Wyka |
19 |
21-22 |
27 |
Tab 3. Masa resztek pożniwnych i składników mineralnych roślin bobowatych uprawianych w plonie głównym
Roślina |
Masa resztek poż t/ha |
Masa składników mineralnych kg /ha |
|||||
Korz. |
Korz.+sł. |
N |
P |
K |
Ca |
Mg |
|
Bobik |
2,08 |
6,88 |
77 |
5 |
132 |
36 |
14 |
Groch |
0,83 |
4,01 |
59 |
5 |
55 |
55 |
8 |
Łubin wąskolistny |
0,51 |
6,02 |
64 |
16 |
86 |
60 |
19 |
Łubin żółty |
0,58 |
4,69 |
73 |
18 |
124 |
32 |
12 |
Soja |
1,17 |
4,83 |
47 |
5 |
90 |
35 |
15 |
Krzysztof Domagała