Świętokrzyski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach Modliszewice, ul. Piotrkowska 30, 26-200 Końskie

Strona główna/Informacje i porady/Wpływ zmian klimatu na rolnictwo

Wpływ zmian klimatu na rolnictwo

2020-12-23

Zmiany klimatyczne (ocieplenie klimatu) mogą powodować wydłużenie okresu wegetacyjnego, wcześniejsze kwitnienie roślin, zmiany w naturalnych cyklach rozwojowych, a także zmiany terminu prac agrotechnicznych. Oto jak zmiany klimatu wpływają na rolnictwo.

Zmiany warunków pogodowych

Różnicowanie się dotychczas znanych pór roku i charakterystycznego dla nich przebiegu pogody, wydłużanie okresu wegetacji jesienią, trudniejszy start roślin wiosną susza, niskie temperatury, zmiany stosunków wodnych coraz dłuższe okresy niedoborów wody.

Ekstremalne zjawiska pogodowe

Coraz częściej mogą występować gwałtowne burze, ulewy, gradobicia, huragany, tornada, podtopienia, powodzie lub susze.

Zmiany stosunków wodnych i pogorszenie jakości wody

Zmiany w przebiegu pór roku wiążą się ze zmianami stosunków wodnych. Zimy bez okrywy śnieżnej negatywnie wpływają na dostępność wody dla roślin w okresie wiosennym. Istotnym problemem staje się susza. Niedobory wody i susza są często przyczyna znacznej obniżki plonów. W przypadku intensywnych opadów dochodzi do zmywania z pól pozostałości środków ochrony roślin, nawozów, następują procesy zanieczyszczenia wód. Intensywne opady mogą być przyczyną wylegania zbóż, co prowadzi do obniżki plonów.

Degradacja gleb

Intensywne opady deszczu i ulewy mogą niszczyć strukturę gleb na powierzchni, agregaty glebowe ulegają rozmyciu. Na glebach położonych na stokach częstym zjawiskiem jest erozja wodna. Długotrwałe zalanie gleb wodą powoduje zamieranie mikroorganizmów tlenowych, które żyją w glebie. W okresie długotrwałej suszy następuje również zamieranie organizmów glebowych, dla których woda jest niezbędna do życia. Uprawa zbyt wilgotnych gleb i zbyt suchych jest niewskazana - w pierwszym przypadku dochodzi do nadmiernego zagęszczenia, w drugim rozpylenia i niszczenia struktury gleby. Intensywne długotrwałe opady przyczyniają się do wymycia składników pokarmowych z gleb i pogorszenia ich żyzności.

Zwiększone występowanie chorób i szkodników

Intensywne deszcze i wysoka wilgotność powietrza sprzyjają występowaniu chorób i szkodników. W ostatnich latach zima zaczynała się na początku stycznia. W okresie późnej jesieni duża wilgotność gleby i powietrza sprzyjają pojawianiu się chorób na zbożach i rzepaku. Okres upałów na ogół sprzyja rozwojowi szkodników i pojawianiu się gradacji.

Rozwój gatunków inwazyjnych

Zmiany w warunkach klimatycznych sprzyjają rozwojowi i rozprzestrzenianiu się wielu gatunków bakterii, grzybów oraz szkodników pojawiają się nowe gatunki których zwalczanie staje się trudne np. Drosophila.

Negatywne odziaływanie temperatury

Niskie temperatury (poniżej -20℃) mogą negatywnie wpłynąć na przezimowanie odmian zbóż - szczególnie jęczmienia i pszenicy ozimej o niższej zimotrwałości. Bardzo niekorzystnym zjawiskiem dla polskiego rolnictwa jest występowanie majowych przymrozków, które powodują ogromne straty kwitnących roślin sadowniczych. Bardzo wysokie temperatury (upały) wpływają niekorzystnie na procesy fizjologiczne zachodzące w roślinie, które nasilają się w okresach suszy, prowadząc do spadku plonów.

Istotne straty gospodarcze

Najczęściej powodowane są przez wichury: łamanie drzew zarówno w lasach, jak i sadach, uszkodzenia budynków infrastruktury, sieci elektrycznych. Intensywne ulewy powodują zalania pól i niszczenie upraw, zalania budynków, niszczenie dróg i mostów.

---

Klimat ma duży wpływ na życie każdego człowieka, jednak na wsi ten wpływ jest bardzo duży. Uprawy polowe narażone są na jego niekorzystne działania (zmiany klimatyczne). Praca na roli jest głównym źródłem utrzymania dochodów rolników. Wszelkie zmiany klimatyczne mają wpływ na sytuacje gospodarstw, ich wyniki finansowe i procesy rozwojowe.

Krzysztof Domagała

Źródło:

  • „Zmiany klimatyczne. Przyczyny, przebieg i skutki dla człowieka”, Jonathan Cowie, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego 2009
  • ec.europa.eu/clima/citizens/eu_pl
  • „Rolnictwo przyjazne klimatowi”, Krzysztof Domagała, Broszura ŚODR Modliszewice 2019
udostępnij
do góry