Zielony Ład. Od pola do stołu - nasza żywność, nasze zdrowie, nasza planeta, nasza przyszłość

Europejski Zielony Ład to plan działania na rzecz zrównoważonej gospodarki UE poprzez przekształcenie wyzwań związanych z klimatem i środowiskiem w nowe możliwości zrównoważonego rozwoju.

Zmiana klimatu i degradacja środowiska stanowią zagrożenie dla świata i Europy. Aby sprostać tym wyzwaniom, Europa potrzebuje nowej strategii na rzecz wzrostu i przekształcenia UE w nowoczesną, zasobooszczędną i konkurencyjną gospodarkę:

• która w 2050 r. osiągnie zerowy poziom emisji gazów cieplarnianych netto;
• w której nastąpi oddzielenie wzrostu gospodarczego od zużywania zasobów;
• która zapewni równomierny rozwój i w której żadna osoba ani żaden region nie pozostaną w tyle.

Centralne miejsce w ramach Zielonego Ładu zajmują strategia na rzecz różnorodności biologicznej i strategia „od pola do stołu”, które kładą nacisk lepszą równowagę między przyrodą, systemami żywnościowymi a różnorodnością biologiczną, aby chronić zdrowie i dobrobyt obywateli, a równocześnie zwiększać konkurencyjność UE.

Celem nowej polityki rolnej UE będzie:

• zapewnienie europejczykom zdrowej, przystępnej cenowo i zrównoważonej żywności;
• przeciwdziałanie zmianie klimatu;
• ochrona środowiska naturalnego i zachowanie różnorodności biologicznej;
• godziwe zyski w łańcuchu żywnościowym dla rolników;
• wspieranie rolnictwa ekologicznego.

Stosowanie pestycydów w rolnictwie i nadmiar składników pokarmowych w środowisku jest istotnym źródłem zanieczyszczenia powietrza, gleby i wody, wywierającym negatywny wpływ na różnorodność biologiczną i klimat.

Komisja podejmie działania, aby do roku 2030:

• zmniejszyć stosowanie o 50 proc., pestycydów chemicznych i związane z nimi zagrożenia;
• zmniejszyć straty składników pokarmowych o co najmniej 50 proc., nie dopuszczając przy tym do tego, aby doszło do pogorszenia żyzności gleby;
• ograniczyć stosowanie nawozów o co najmniej 20 proc.

Oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe związana ze stosowaniem środków przeciwdrobnoustrojowych w leczeniu zwierząt i ludzi prowadzi co roku do ok. 33 tys. zgonów w UE. Komisja zmniejszy do 2030 r. o 50 proc. sprzedaż środków przeciwdrobnoustrojowych przeznaczonych dla zwierząt utrzymywanych w warunkach fermowych oraz stosowanych w akwakulturze.

Rolnictwo ekologiczne to przyjazne środowisku praktyki, które należy rozwijać. Komisja będzie wspierać rozwój obszarów użytkowanych w ramach rolnictwa ekologicznego, tak aby do 2030 r. stanowiły one 25 proc. powierzchni gruntów rolnych.

Stworzenie środowiska sprzyjającego zdrowemu odżywianiu, w którym łatwo jest wybierać zdrowe i zrównoważone produkty. Szacuje się, że w 2017 r. w UE ponad 950 tys. zgonów (jeden na pięć) było spowodowanych niezdrową dietą. Zdrowa dieta, której podstawą są rośliny, zmniejsza ryzyko chorób zagrażających życiu oraz ogranicza wpływ systemu żywnościowego na środowisko.

Etykietowanie żywności, które skłania konsumentów do wyboru zdrowej i zrównoważonej żywności. Komisja zaproponuje ujednolicone i obowiązkowe umieszczanie informacji o wartości odżywczej na przodzie opakowania i opracuje ramy etykietowania zrównoważonej żywności, obejmujące aspekty odżywcze, klimatyczne, środowiskowe i społeczne produktów spożywczych. Etykietowania zrównoważonej żywności ułatwią konsumentom wybór.

Nasilenie walki z marnotrawieniem żywności. Zmniejszenie o połowę odpadów żywnościowych na mieszkańca na poziomie detalicznym i konsumenckim do 2030 r. Komisja zaproponuje prawnie wiążące cele w zakresie ograniczenia marnotrawienia żywności w całej UE do 2023 r.

W ramach programu „Horyzont Europa” zostanie zainwestowane 10 mld euro na badania naukowe i innowacje dotyczące żywności, biogospodarki, zasobów naturalnych, rolnictwa, rybołówstwa, akwakultury i środowiska.

Transfer wiedzy będzie mieć zasadnicze znaczenie. Usługi doradcze dla rolników i sieć danych na temat zrównoważonego charakteru gospodarstw rolnych w ramach WPR odegrają podstawową rolę we wspieraniu rolników w przechodzeniu na bardziej zrównoważone rolnictwo co może zwiększyć przewagę konkurencyjną Europy i otworzyć nowe możliwości rozwoju dla europejskich rolników.

UE będzie współpracować z państwami trzecimi i podmiotami międzynarodowymi, by wspierać ogólnoświatową transformację w kierunku zrównoważonych systemów żywnościowych.

 Marian Szałda
Opracowano na podstawie materiałów UE
zdjęcie: Anna Pilarska