BiP ISO Poczta

Świętokrzyski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach Modliszewice, ul. Piotrkowska 30, 26-200 Końskie

Strona główna/Informacje i porady/Żyzność gleby - warto o nią zadbać

Żyzność gleby - warto o nią zadbać

2018-10-31

Glebę można zdefiniować jako biologicznie czynną, powierzchniową warstwę litosfery, powstałą ze skały macierzystej pod wpływem czynników glebotwórczych (głównie: organizmów żywych, klimatu, wody), podlegającą ciągłym przemianom. Przemiany te mogą być pozytywne - ich efektem jest wzrost żyzności oraz negatywne - prowadzące do degradacji.

Żyzność gleby - współudział gleby we wzroście, rozwoju i plonowaniu roślin, przejawiający się w zdolności gleby do przekazywania bytującym roślinom wyższym składników pokarmowych, wody, powietrza, ciepła na podstawie określonych właściwości fizycznych, chemicznych i biologicznych oraz regulowaniu wymiany gazowej. (Kowaliński)

Żyzność gleby może być naturalna, agrotechniczna i nabyta

  • Żyzność naturalna gleby jest wynikiem właściwości skały macierzystej i procesu glebotwórczego. Zależy od zawartości w glebie koloidów glebowych, związków mineralnych, próchnicy, drobnoustrojów (mikroorganizmy glebowe odnawiają żyzność gleby). Jest ona charakterystyczna dla naturalnych gleb, na które nie oddziałuje człowiek.
  • Żyzność agrotechniczna (sztuczna) jest wynikiem działalności człowieka, najczęściej zabiegów agrotechnicznych. Może być ona zwiększona poprzez odpowiednie nawożenie, wapnowanie, uprawę, stosowanie płodozmianu i meliorację.
  • Żyzność nabyta to żyzność wytworzona przez człowieka na utworach, które jej prawie nie posiadały. Dotyczy to głównie rekultywacji hałd i wyrobisk pogórniczych i innych miejsc, gdzie człowiek "pomaga" skałom i zwietrzelinom stać się glebą.

Czynniki warunkujące żyzność gleb:

  • budowa morfologiczna, właściwości morfologiczne profilu glebowego, miąższość gleby i poziomu próchnicznego;
  • właściwości fizyczne - skład granulometryczny, struktura i tekstura, porowatość, układ porów, właściwości termiczne, wodne i powietrzne;
  • właściwości biochemiczne i biologiczne - zawartość substancji organicznej (zwłaszcza próchnicy), skład edafonu, aktywność biologiczna gleby;
  • właściwości chemiczne i fizykochemiczne, zasobność w składniki pokarmowe, zawartość substancji toksycznych, odczyn, skład kompleksu sorpcyjnego, właściwości sorpcyjne, buforowość.

Wszystkie te czynniki wzajemnie na siebie oddziałują, uzupełniają i kompleksowo wpływają na stan żyzności gleby.

Warunkiem otrzymania wysokich, dobrej jakości plonów jest utrzymanie odpowiedniego wysokiego poziomu żyzności gleby. Możemy to osiągnąć poprzez:

  • zwiększenie ilości substancji organicznej gleby, która przy współudziale mikroorganizmów glebowych tworzy próchnice glebową;
  • wzrost liczebności mikroorganizmów glebowych i wysoką ich biologiczną aktywność;
  • regulacje odczynu do poziomu optymalnego dla danego typu gleb;
  • utrzymanie zasobności gleb w makro- oraz mikroelementy, zrównoważone nawożenie roślin;
  • odpowiednie zabiegi uprawowe;
  • zbudowanie i utrzymanie tzw. struktury gruzełkowej gleby;
  • zabiegi melioracyjne ewentualnie nawadnianie roślin.

Utrzymanie żyzności gleby na wysokim poziomie jest zaliczane do podstawowych warunków rozwoju rolnictwa. W zrównoważonym rozwoju rolnictwa ochrona żyzności gleby jest priorytetem.

Krzysztof Domagała

udostępnij
Powrót do listy aktualności Poprzednia Następna
do góry