Zbliżający się okres Świąt Bożego Narodzenia to niezwykle uroczy i wzruszający czas. Związane są z nim różne wierzenia powiązane z naturą, a w licznych praktykach obrzędowych i religijnych często wykorzystywane są zioła. Według dawnych wierzeń Wigilia to dzień, w którym z pomocą ziół można było zapewnić sobie zdrowie i dobre samopoczucie na cały rok.
Świąteczne rośliny wnoszą do naszych domów kolor, zapach oraz niezwykłą atmosferę. Głównymi ozdobami są oczywiście choinka oraz jemioła zawieszona pod sufitem. Ubieranie choinki stało się już rytuałem świątecznym. Wedle dawnych przekonań w drzewach sosny, jodły czy świerku drzemały życiodajne moce i właściwości cudotwórcze. Od niedawna pojawił się także zwyczaj dekorowania domów gwiazdą betlejemską. Jemioła zaś była i jest uwielbiana przez młode pary, gdyż można było się pod nią publicznie całować. Choć w istocie jest to pasożyt, od wieków uważana była za święte ziele i talizman. Stała się symbolem płodności, nieśmiertelności, odrodzenia i mądrości. Wieszając jemiołę w trzech miejscach naszego domu zapewnimy sobie pomyślność i dostatek na nadchodzący rok.
Jabłka miały chronić przed chorobami gardła - wierzono, że ich zjedzenie chroni przed bólem gardła w nadchodzącym roku. Ten owoc miał zapewniać też zdrowie i miłość oraz symbolizować długowieczność. To także źródło sił witalnych i płodności. Z kolei jedzenie czosnku i pocieranie nim zębów miało sprawić, że uniknie się ich bólu przez następny rok.
W izbach, gdzie miała odbyć się Wigilia rozrzucano na podłodze słomę, by podczas kolacji przypominała miejsce narodzin Chrystusa. Po kątach rozstawiano snopki zbóż (najczęściej żyta), aby zapewnić sobie urodzaj
w kolejnym roku. Do uli wkładano wosk i jemiołę, aby zapewnić obfitość miodu.
Kolejną tradycją była dekoracja stołu. Pod śnieżnobiałym obrusem układano gałązki świerku i kładziono garść sianka. Podczas wieczerzy wigilijnej zgromadzeni wyciągali kolejno siano spod obrusa, a najdłuższe źdźbło oznaczało długie życie. Sianko pod obrusem symbolizuje ubóstwo, w jakim narodził się Chrystus, a biały obrus nawiązuje do jego szat - symbolizuje skromność.
Zioła w tradycji bożonarodzeniowej mają swój wyraźny akcent także w świątecznych potrawach. 12 dań ma powiązanie z dwunastoma apostołami i miesiącami roku. Każda potrawa powinna być wykonana z różnych darów ziemi i każdą należało posmakować, aby zapewnić sobie powodzenie w nadchodzącym roku.
Na stołach zagościły korzenie i kory, imbir, pieprz, ziele angielskie, kardamon, wanilia, cynamon i goździki tworząc wonną aurę świąt, a przede wszystkim miały obdarzać domowników zdrowiem.
Halina Szymańska