Biologiczna wartość ziół z upraw ekologicznych

Z roku na rok zwiększa się zapotrzebowanie na produkty zielarskie pochodzące z upraw ekologicznych. W Europie krajami wiodącymi w tej dziedzinie są Austria i Szwajcaria, gdzie udział gospodarstw ekologicznych zajmujących się uprawą ziół stanowi 8-10%.

W Polsce uprawia się około 30 tys. hektarów ziół. Najwięcej upraw zielarskich znajduje się na Lubelszczyźnie. Na dużą skalę uprawiane są: cząber ogrodowy (Satureja hortensis), kminek zwyczajny (Carum carvi), koper włoski (Foeniculum vulgare), kozłek lekarski (Valeriana officinalis), lubczyk ogrodowy (Levisticum officinale), majeranek ogrodowy (Majorana hortensis), melisa lekarska (Melissa officinalis), mięta pieprzowa (Mentha piperita), szałwia lekarska (Salvia officinalis) oraz tymianek pospolity (Thymus vulgaris).

Ekologiczne zioła wykorzystywane są głównie do produkcji herbat ziołowych, suplementów diety, a także jako dodatki do żywności. Surowce zielarskie korzystnie wpływają na nasze zdrowie głównie dzięki zawartym w nich związkom fenolowym, które przeciwdziałają szkodliwemu wpływowi wolnych rodników. Obecne w surowcach zielarskich kwasy fenolowe, flawony oraz witamina C mają nie tylko działanie antyoksydacyjne, ale chronią nas również przed szkodliwymi mikroorganizmami takimi jak wirusy czy chorobotwórcze bakterie. Zapobiegają rozwojowi chorób cywilizacyjnych takich jak miażdżyca, zaćma czy coraz częściej występujące choroby nowotworowe. Spożywanie ziół ochroni nas od chorób serca, układu krążenia, zakrzepicy oraz zapobiegnie zwężaniu się tętnic i tworzeniu się skrzepów krwi. 

Na zawartość substancji aktywnych w roślinach zielarskich ma wpływ sposób uprawy. Z badań naukowych przeprowadzonych na roślinach pochodzących z upraw ekologicznych, wynika, że w suchej masie tych ziół znajduje się większa zawartość substancji bioaktywnych niż w ziołach konwencjonalnych. Wyniki badań naukowych przeprowadzonych w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego wykazały, że ekologiczny sposób produkcji wpływał pozytywnie na zawartość kwasów fenolowych, flawonoli, witaminy C oraz suchej masy. Rośliny charakteryzują się zróżnicowaną zawartością substancji bioaktywnych. Wśród surowców ekologicznych tymianek był najzasobniejszy w witaminę C i flawony, natomiast kwasów fenolowych zawierała najwięcej szałwia, zaś najwięcej flawonoli - mięta Przyprawy z upraw ekologicznych są istotnym źródłem antyoksydantów w diecie, dzięki czemu mogą przyczynić się do poprawy zdrowia oraz chronić organizm przed wieloma chorobami spowodowanymi działaniem wolnych rodników. Dla rolników chcących prowadzić uprawy zielarskie w systemie produkcji ekologicznej dodatkową zachętą mogą być stawki płatności do upraw ekologicznych (1856 zł/ ha) które można uzyskać w ramach interwencji Rolnictwo ekologiczne PS WPR 2023-2027.

Jolanta Lachowska