Powierzchnia gruntów ornych, na podstawie której ustala się obowiązki w zakresie dywersyfikacji upraw, liczona jest od wszystkich gruntów ornych w gospodarstwie. Do gruntów ornych zalicza się również powierzchnię odrębnych działek rolnych o powierzchni mniejszej niż 0,1 ha, na których jest prowadzona działalność rolnicza, ale do których nie przysługuje płatność, ponieważ działka nie spełnia minimalnej powierzchni kwalifikującej ją do płatności.
Oznacza to, że każda działka rolna o powierzchni mniejszej niż 0,1 ha gruntów ornych znajdująca się w gospodarstwie powinna zostać wliczona do powierzchni gruntów ornych w celu wyliczenia zobowiązania w ramach dywersyfikacji.
Dywersyfikacja dotyczy gospodarstw rolnych o powierzchni od 10 ha gruntów ornych.
W gospodarstwach, w których rolnicy posiadają:
- od 10 do 30 ha gruntów ornych są zobowiązani do prowadzenia co najmniej 2 różnych upraw na gruntach ornych, przy czym uprawa główna nie może zajmować więcej niż 75% gruntów ornych,
- powyżej 30 ha gruntów ornych rolnicy zobowiązani są do prowadzenia co najmniej 3 różnych upraw na gruntach ornych, przy czym uprawa główna nie może zajmować więcej niż 75% gruntów ornych, a dwie uprawy główne łącznie nie mogą zajmować więcej niż 95% gruntów ornych.
W gospodarstwach, w których trawa lub inne pastewne rośliny zielne lub grunt ugorowany zajmują więcej niż 75% gruntów ornych wówczas wymóg upraw głównych (75% i 95%) nie dotyczy.
W takich przypadkach uprawa główna na pozostałych gruntach ornych nie może zajmować więcej niż 75% pozostałego gruntu ornego. Wyjątkiem jest, gdy ten pozostały obszar jest pokryty trawą lub innymi pastewnymi roślinami zielnymi lub stanowią grunt ugorowany.
Za odrębną uprawę uznaje się:
- od 2018 r. pszenicę orkisz (Triticum spelta),
- formę ozimą i jarą tego samego rodzaju,
- gatunek z rodzin kapustowatych (Brassicaceae), psiankowatych (Solanaceae) i dyniowatych (Cucurbitaceae),
- grunt ugorowany,
- trawę lub inne pastewne rośliny zielne.
Zmiana dotyczy również w zakresie deklarowania różnych mieszanek oraz upraw występujących na małych powierzchniach:
- jeżeli prowadzone są obok siebie odrębne uprawy, z których każda zajmuje obszar mniejszy niż 0,1 ha (np. marchew, pietruszka, seler, itd.) ale ich łączna powierzchnia może być większa od 0,1 ha, są uznawane za jedną uprawę mieszaną,
- obszary na których wysiewa się mieszankę nasion może być uznana za oddzielne uprawy, pod warunkiem, że można ustalić, że gatunki z różnych mieszanek nasion różnią się od siebie (przykładowo: w przypadku obecności w gospodarstwie mieszanki jęczmienia jarego z owsem siewnym, mieszanki żyta ozimego z wyką kosmatą oraz mieszanki bobiku z łubinem żółtym i z wyką siewną, uprawy takie będą traktowane jako oddzielne uprawy. Przykładowa lista mieszanek uprawianych jako uprawa główna w załączeniu do pobrania poniżej),
- mieszanki bobowatych drobnonasiennych z trawą (uprawiane na gruntach ornych) należą do uprawy „trawa lub inne pastewne rośliny zielne” (przykładowo: w przypadku obecności w gospodarstwie na gruntach ornych: trawy w siewie czystym, mieszanki traw oraz mieszanki traw z bobowatymi drobnonasiennymi, będą one zaliczone do tej samej uprawy),
- na obszarze, na którym stosuje się uprawę mieszaną polegającą na jednoczesnym prowadzeniu dwóch lub większej liczby upraw w oddzielnych rzędach, każdą uprawę liczy się jako oddzielną, jeśli pokrywa ona co najmniej 25% tego obszaru. Powierzchnię obszaru pokrytego oddzielnymi uprawami oblicza się, dzieląc obszar uprawy mieszanej przez liczbę upraw pokrywających co najmniej 25% tego obszaru, niezależnie od faktycznego udziału danej uprawy na tym obszarze. Jeżeli na danym obszarze żadna z roślin wchodzących w skład uprawy mieszanej (uprawianej w rzędach) nie pokrywa co najmniej 25%, uznaje się go za uprawę mieszaną,
- obszary, na których w główną uprawę wsiewa się drugą uprawę, uznaje się za obszary zajęte jedynie pod uprawę główną.
Organ kontrolny sprawdza realizację dywersyfikacji upraw od 15 maja do 15 lipca, tj. czy w tym okresie rośliny zadeklarowane we wniosku są uprawiane i zajmują odpowiednią powierzchnię gruntów ornych. Kontrola w tym zakresie jest możliwa zarówno na podstawie obecności uprawy, jak i na podstawie jej pozostałości (np. ścierniska) znajdujących się na polu po zbiorze (w niektórych przypadkach także po zaoraniu).
Z obowiązku realizacji dywersyfikacji upraw zwolnione są gospodarstwa:
a) w których więcej niż 75% gruntów ornych:
- jest wykorzystywany do produkcji traw lub innych pastewnych roślin zielnych,
- jest ugorowany,
- jest wykorzystywany do uprawy roślin strączkowych lub stanowi sumę powyższych upraw.
b) w których więcej niż 75% kwalifikujących się użytków rolnych:
- stanowią trwałe użytki zielone,
- jest wykorzystywany do produkcji traw lub innych pastewnych roślin zielnych, lub
- stanowią sumę powyższych upraw.
c) w których więcej niż 50% obszarów w ramach zadeklarowanych gruntów ornych nie zostało zadeklarowane przez rolnika w jego wniosku o pomoc za poprzedni rok oraz, na podstawie porównania wniosków o pomoc, na wszystkich gruntach ornych są uprawiane inne rośliny niż w poprzednim roku kalendarzowym.
Kucharska Małgorzata
Źródło: Materiał informacyjny MRiRW