Płatność za zazielenienie - utrzymanie obszarów proekologicznych

Rolnicy, którzy posiadają ponad 15 ha gruntów ornych i występują o jednolite płatności obszarowe mają obowiązek utrzymania obszarów proekologicznych (EFA), które stanowią przynajmniej 5% gruntów ornych w gospodarstwie.

Obszary proekologiczne (EFA)

1. Grunty ugorowane (EFA1) - na których w okresie od 1 stycznia do 31 lipca w danym roku nie jest prowadzona produkcja rolna (brak działalności rolniczej tj. brak produkcji, hodowli lub uprawy produktów rolnych, w tym zbiorów, dojenia, hodowli zwierząt oraz utrzymywania zwierząt do celów gospodarskich), po upływie tego terminu rolnik będzie mógł przywrócić grunty do produkcji. W przypadku gruntów ugorowanych według rozporządzenia z dnia 11 marca 2015 r. w sprawie obszarów uznawanych za obszary proekologiczne oraz warunków wspólnej realizacji praktyki utrzymania tych obszarów (Dz.U. poz.354, z późn.zm.). Uznaje się je za pozostające w stanie nadającym się do wypasu lub uprawy, jeżeli został na nich przeprowadzony przynajmniej jeden zabieg agrotechniczny mający na celu usunięcie lub zniszczenie niepożądanej roślinności, w terminie do 31 października.
2. Grunty ugorowane z roślinami miododajnymi (EFA1a) bogatymi w pyłek lub nektar - na których obowiązuje zakaz prowadzenia produkcji rolnej od 1 stycznia do 30 września danego roku i zostały utworzone przez wysianie mieszanki składającej się co najmniej z dwóch gatunków roślin miododajnych wskazanych w:
   • wykazie nr 1 (astry z wyłączeniem astra nowobelgijskiego i astra wierzbolistnego, bodziszki, chabry, czarnuszki, cząber ogrodowy, czyściec prosty, dzielżan jesienny, farbownik lekarski, kłosowce, kocimiętki, kolendra siewna, kosmos pierzastolistny, krwawnica pospolita, lebiodka pospolita, lubczyk ogrodowy, łyszczec wiechowaty, macierzanka piaskowa, marzymięta grzebieniasta, mierznica czarna, mięty, mikołajek płaskolistny, ogórecznik lekarski, ostropest plamisty, ożanka nierównoząbkowa, przegorzany, pszczelnik mołdawski, rezedy, rukiew siewna, serdecznik pospolity, stulisz sztywny, szałwie z wyłączeniem szałwi błyszczącej, szanta zwyczajna, szczecie, laz zygmarek, ślazówka turyngska, świerzbnica polna, trędownik bulwiasty, werbena krzaczasta, wielosił błękitny, wierzbownica kosmata, wierzbówka kiprzyca, żeleźniak pospolity, żmijowiec grecki, żywokost lekarski);
   • wykazie nr 2 (facelia błękitna, gorczyca jasna, gryka zwyczajna, komonica zwyczajna, koniczyny z wyłączeniem koniczyny odstającej, lucerny, nostrzyk biały, rzodkiew oleista, słonecznik zwyczajny, sparceta piaskowa, sparceta siewna, wyka kosmata). Z tym, że gatunki roślin miododajnych, które są określone w wykazie nr 2 są dopuszczone jedynie w mieszance z gatunkami roślin miododajnych, które są określone w wykazie nr 1 oraz nie są dominujące w mieszance.
   • Dopuszcza się w mieszance, udział traw lub innych zielnych roślin pastewnych, jeżeli te trawy lub inne zielne rośliny pastewne nie są dominujące w tej mieszance. Ponadto na tych gruntach można stawiać ule.
3. Żywopłoty, pasy zadrzewione (EFA2) - o maksymalnej szerokości do 10 m. Elementy te nie mogą przylegać do lasu.
4. Drzewa wolnostojące w tym pomniki przyrody (EFA 3) - drzewa wolnostojące o średnicy korony minimum 4 m oraz drzewa będące pomnikami przyrody, objęte ochroną na podstawie przepisów ustawy o ochronie przyrody.
5. Zadrzewienia liniowe (EFA4) - obejmujące drzewa o średnicy korony wynoszącej przynajmniej 4 m; odległość między koronami drzew nie powinna przekraczać 5 m. Elementy te nie mogą stanowić części lasu;
6. Zagajniki śródpolne obejmujące drzewa, krzewy lub kamienie (EFA5) - maksymalna wielkość elementu zaliczana do EFA wynosi 0,3 ha z obiektów nie większych niż 0,5 ha. Elementy te nie mogą stanowić części lasu.
7. Strefy buforowe i miedze śródpolne (EFA6/9) - w tym strefy buforowe na trwałych użytkach zielonych, pod warunkiem, że różnią się one od przylegającej kwalifikującej się powierzchni użytków rolnych, o szerokości ustanowionej w ramach norm DKR (przynajmniej 5 m, 10 m lub 20 m), pod warunkiem, że strefy te będą spełniać kryteria obszaru proekologicznego tzn. zakaz prowadzenia produkcji, oraz inne strefy buforowe i miedze śródpolne o szerokości nie mniejszej niż 1 m i nie większej niż 20 m. Roślinność nadbrzeżną wzdłuż cieków wodnych należy uwzględnić do celów obliczenia obszaru proekologicznego. Na strefach buforowych i miedzach nie może być prowadzona produkcja rolna.
8. Oczka wodne (EFA7) - maksymalna wielkość elementu zaliczana do EFA wynosi 0,3 ha z obiektów nie większych niż 1 ha. Zbiorników z betonu lub tworzywa sztucznego nie uznaje się za obszar proekologiczny. W przypadku, gdy oczko wodne otacza roślinność nadbrzeżna, do powierzchni oczka wodnego wliczana jest strefa z roślinnością nadbrzeżną.
9. Rowy (EFA8) - włączając otwarte cieki wodne służące do nawadniania lub odwadniania, z wyłączeniem kanałów wykonanych z betonu - maksymalna szerokość elementu zaliczana do EFA wynosi 10 m.
10. Pasy gruntów kwalifikujących się do płatności wzdłuż obrzeży lasu dopuszcza się zarówno prowadzenie (EFA10), jak i nieprowadzenie (EFA11) produkcji rolnej. Decyzję w tym zakresie pozostawia się rolnikowi. W przypadku, jeśli:
    • produkcja nie jest prowadzona (EFA11) - szerokość pasa wynosi od 1 do 20 m; na obszarach tych dopuszcza się wypas lub koszenie, pod warunkiem, że pasy te można odróżnić od przyległych gruntów rolnych;
    • produkcja jest prowadzona (EFA10) - szerokość pasa wynosi od 1 do 10 m; na obszarach tych obowiązuje zakaz stosowania środków ochrony roślin (w tym zakaz zaprawiania nasion).
11. Zagajniki o krótkiej rotacji (EFA12), na których:
    • obowiązuje zakaz stosowania środków ochrony roślin,
    • możliwe jest stosowanie nawożenia mineralnego w następujących limitach:
      • w roku założenia plantacji - dawki nawozów mineralnych nie mogą przekroczyć 20 kg/ha N, 20 kg/ha P₂O₅, i 40 kg/ha K₂Ooraz
      • w roku następującym po zbiorze roślin - dawki nawozów mineralnych nie mogą przekroczyć 80 kg/ha N, 30kg/ha P₂O₅, i 80 kg/ha K₂O
    • Stosowanie nawożenia potwierdza rejestr stosowania nawożenia mineralnego prowadzony przez rolnika.
    • Do zagajników o krótkiej rotacji zaliczane są gatunki drzew:
      • wierzba (Salix sp.),
      • brzoza (Betula sp.),
      • topola czarna (Populus nigra) i jej krzyżówki.
12. Międzyplony i okrywa zielona (EFA14), do których zaliczamy:
    • wsiewki traw lub roślin bobowatych drobnonasiennych w uprawę główną (EFA14c) lub
    • mieszanki utworzone z co najmniej 2 gatunków roślin z następujących grup roślin uprawnych (EFA14a, EFA14b): zbóż, oleistych, pastewnych, bobowatych drobnonasiennych, bobowatych grubonasiennych oraz miododajnych.
    • Powyższych mieszanek na tej samej działce rolnej nie utrzymuje się jako uprawy w plonie głównym w roku następującym po wysiewie mieszanki. Ponadto mieszanki złożone z samych gatunków zbóż nie są uznawane za obszar proekologiczny.
    • Na międzyplonach utworzonych z mieszanek obowiązuje zakaz stosowania środków ochrony roślin przez okres ich utrzymania. W przypadku wsiewek trawy lub bobowatych drobnonasiennych w uprawę główną, zakaz ten obowiązuje od momentu zbioru uprawy głównej przez co najmniej osiem tygodni lub do momentu wysiewu kolejnej uprawy głównej. Ponadto zakaz stosowania środków ochrony roślin obejmuje również zaprawę nasion.
13. Międzyplon ścierniskowy (EFA14a)
    Dwie możliwości realizacji:
    • Stały termin wysiewu oraz stały termin utrzymania,tj.
      • wysiew - w okresie od dnia 1 lipca do 20 sierpnia;
      • utrzymanie na polu - co najmniej do 15 października.
    • Indywidualne podejście, tj.
      • wysiew - w okresie od dnia 1 lipca do 20 sierpnia;
      • utrzymanie przez (co najmniej) 8 tygodni od dnia wysiewu mieszanki.
    • Dzień wysiewu należy wskazać w oświadczeniu złożonym do kierownika biura powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, w terminie 7 dni od dnia wysiewu mieszanki (najpóźniej do 27 sierpnia roku złożenia wniosku).
    • W przypadku, gdy rolnik nie wskaże dnia wysiewu mieszanki w oświadczeniu złożonym do kierownika biura powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, wówczas uznaje się, że rolnik wybrał wariant ze stałym terminem wysiewu i stałym terminem utrzymania.
14. Międzyplon ozimy (EFA14b)
    • Termin wysiewu - w okresie od 1 lipca do 1 października;
    • utrzymanie na polu - co najmniej do 15 lutego.
15. Wsiewki traw kub roślin bobowatych (EFA14c) - Uznawane są wsiewki roślin bobowatych drobnonasiennych w uprawę główną, takie jak: seradela, komonica błotna, komonica zwyczajna, koniczyna biała, koniczyna białoróżowa, koniczyna czerwona, koniczyna krwistoczerwona, koniczyna perska, lucerna mieszańcowa, lucerna sierpowata, lucerna siewna, nostrzyk biały, rutwica wschodnia.
16. Uprawy wiążące azot (bobowate) (EFA15) - Roślin wiążące azot uznane za obszary EFA mogą być uprawiane zarówno w czystym siewie, jak i w formie mieszanki wymienionych roślin: bób, bobik, ciecierzyca, fasola zwykła, fasola wielokwiatowa, groch siewny, groch siewny cukrowy, soczewica jadalna, soja zwyczajna, łubin biały, seradela uprawna, koniczyna czerwona, koniczyna biała, koniczyna białoróżowa, koniczyna perska, koniczyna krwistoczerwona, komonica zwyczajna, esparceta siewna, lędźwian, lucerna siewna, łubin wąskolistny, łubin żółty, peluszka, lucerna mieszańcowa, lucerna chmielowa, nostrzyk biały.

Z obowiązku realizacji utrzymania obszarów proekologicznych zwolnione mogą być gospodarstwa:

• w których więcej niż 75% gruntów ornych to:
  • trawy lub inne pastewne rośliny zielne,
  • grunt ugorowany,
  • grunty wykorzystywane do uprawy roślin strączkowych,
  • połączenie powyższych,
  • niezależnie od powierzchni pozostałych gruntów ornych.
• w których więcej niż 75% kwalifikującej się powierzchni gruntów rolnych to:
  • trwałe użytki zielone,
  • trawy lub inne pastewne rośliny zielne,
  • połączenie powyższych,
  • niezależnie od powierzchni pozostałych gruntów ornych.

Małgorzata Kucharska