Porejestrowe Doświadczalnictwo Odmianowe (PDO) - duża pomoc dla doradców rolniczych i rolników 

Początki doświadczeń systemu PDO sięgają roku 1997 roku, kiedy opracowano koncepcje doświadczeń. W 1998 roku koncepcje doświadczeń skierowano do realizacji w praktyce rolniczej. W 2000 roku powstała podstawa prawna i zapisy w ustawie o nasiennictwie. W 2004 roku opracowano zasady tworzenia list odmian zalecanych i w kilku województwach powstają. Na terenie województw rozpoczęły prace zespoły do spraw PDO. W centrali Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych (COBORU) powstał Krajowy Zespół Koordynujący.

Obecnie tworzone są LZO dla 19 gatunków roślin uprawnych. W 2024 roku liczba doświadczeń w kraju wynosiła 1162, z tego 598 ze środków budżetowych, 564 z pozostałych środków samorządów, izb rolniczych. W roku 2017 opracowano tzw. inicjatywę białkową tj. zwiększenie liczby doświadczeń z bobowatymi grubonasiennymi i tworzenie LZO dla tej grupy. Doświadczenia PDO stanowią dużą pomoc dla rolników. Prawie we wszystkich gatunkach roślin uprawnych mamy dużą i bardzo dużą ilość odmian (kilkaset) i wybrać tą właściwą jest trudno. Na rynku polskim działa kilkadziesiąt firm nasiennych z całego świata oferując swoje odmiany, często dobrze je promując. Wybór niesprawdzonej odmiany zwłaszcza zbóż ozimych może prowadzić do wymarznięcia w warunkach -20°C i strat. Doświadczenia prowadzone są na dwóch poziomach agrotechniki (zboża) podstawowym bez stosowania fungicydów i bardziej intensywnym dwa zabiegi fungicydowe i antywylegacz. Prowadzone są oceny porażenia chorobami i wylegania. Informacja o stopniu porażenia chorobami, odporności na choroby i wybór najbardziej odpornej odmiany to podstawowe działanie integrowanej ochrony roślin, a co za tym idzie zastosowanie odpowiedniej technologii uprawy i właściwego doboru środków ochrony roślin. Wysoka odporność odmianowa pozwala zmniejszyć ilość zabiegów ochrony roślin. Podczas lustracji pól przez rolników doradców prowadzone są warsztaty identyfikacji chorób i szkodników oraz zasady ich zwalczania. Wyniki doświadczeń prezentowane są w postaci elektronicznej na stronie internetowej Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych, Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian W Słupi Wielkiej, Ośrodkach Doradztwa Rolniczych. Wydawane są również broszury i ulotki.

Listy odmian zalecanych do uprawy (LZO) publikowane są na stronie Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych. Organizowane są różne warsztaty, spotkania z doradcami oraz specjalistami rolniczymi, na których rolnicy bezpośrednio na polu mogą zobaczyć najnowsze odmiany, poznać technologie uprawy, gdzie dokładniej omawia się role np. bobowatych w rolnictwie zrównoważonym. Na stronach internetowych prezentowane są również filmy prowadzonych doświadczeń. Dzięki doświadczeniom pracownicy doradztwa rolniczego zyskują stosowną wiedzę o odmianach i stosowanych technologiach uprawy, która przekazują później rolnikom podczas szkoleń rolniczych. Postęp biologiczny należy do podstawowych metod zrównoważonego wzrostu plonów, jest filarem rolnictwa zrównoważonego.

Autor: Krzysztof Domagała.