Susza to zjawisko wpisane w nasz klimat

Susza to zjawisko wpisane w nasz klimat - takie twierdzenie pokutowało od wielu lat w naszym kraju. Dość często można spotkać się z głosami, że susze pojawiały się , a później zaczynało padać i wszystko wracało do normy. Niestety susza nie jest tylko „naszym” problemem i występującym lokalnie tylko na terenie naszego kraju. Nie ma co się łudzić - okresy suszy będą występowały coraz częściej i coraz dłużej.

W Internecie dostępne są wyniki pomiarów przeprowadzanych na terenie stacji meteorologicznych w wielu miejscach naszego kraju. Pomiary dotyczą bardzo wielu czynników, ale są tam też te najbardziej interesujące jak średnia ilość opadów w danym roku w kraju oraz średnia temperatura. Dane te są podawane od lat 50. ubiegłego wieku (źródłem pochodzenia danych jest Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej - Państwowy Instytut Badawczy). Analizując ww. dane można stwierdzić, że do około roku 2000 w Polsce okres lat suchych przeplatał się z okresami mokrymi. Gdy nadciągał słoneczny i suchy układ wyżowy znad Rosji, wiosenną suszę mogliśmy przewidzieć prawie na 100 procent. Nie było to w Polsce szczególnie rzadkie. Do końca ubiegłego wieku susze nawiedzały nasz kraj średnio co pięć lat.

Po roku 2000 globalne ocieplenie sprawiło, że susze pojawiają się już częściej, a dwa ostatnie lata (mam na myśli już rok 2019 i wcześniejszy 2018) susza wystąpiła rok po roku. Zastanawiający jest w tym wszystkim fakt, że patrząc na dane meteorologiczne, możemy zauważyć, że nawet w latach 50. czy 60. ubiegłego wieku zdarzały się lata, w których średnie opady roczne były niższe niż te z roku 2018. Niestety nie możemy zapominać o jednym bardzo ważnym czynniku o zasięgu globalnym, chodzi tu o średni wzrost temperatury. Patrząc na wspomniane wcześniej dane meteorologiczne, a dokładniej na temperaturę, pochodzące np. ze Stacji Hydrologiczno-Meteorologicznej w Kielcach-Sukowie widzimy, że w roku 1956 średnia temperatura dla naszego regionu wyniosła 5,8 stopni Celsjusza. W roku 1965 średnia temperatura roczna wyniosła 6,1 stopnia Celsjusza. Porównując to do wielkości z roku już np. 2000 mamy zwiększenie średniej temperatury do 9,2 stopnia Celsjusza i rekordowych wielkości 9,5 stopnia w roku 2015 i 9,6 stopnia Celsjusza w roku 2018.

Im cieplej, tym szybciej paruje woda, tak więc aby wilgotność gleby pozostawała taka sama, opadów deszczu powinno być więcej. A jak widzimy, deszczu nie ma więcej. A nawet przy tych samych wielkościach opadów co kilkadziesiąt lat temu, zmienił się charakter opadów. Nawet jeśli rocznie spada średnio tyle samo deszczu, to są to opady gwałtowne i krótkotrwałe niż umiarkowane i kilkudniowe.

Czy w najbliższej przyszłości będzie nas czekała powtórka z lat ubiegłych? Nie można ze stuprocentową pewnością zawyrokować, że tak będzie. Jedynym pewnym czynnikiem determinującym powstawianie suszy będzie nieustanny wzrost globalnej temperatury. Dopóki jako ludzkość nie zajmiemy się tym problemem globalnie, to lokalnie będziemy mogli tylko w niewielkim stopniu łagodzić skutki zmian klimatycznych.

Jarosław Nowak