W dniach 21-22.11.2017 r. w Targach Kielce odbyły się Targi Technologii Sadowniczych i Warzywniczych HORTI-TECH. Była to już III edycja tego ważnego wydarzenia w regionie świętokrzyskim, skupiające wielu wystawców, producentów owoców i warzyw, doradców rolnych, uczniów szkół rolniczych oraz osób zainteresowanych produkcja ogrodniczą.
W czasie targów była możliwość konsultacji z fachowcami wielu branż, rozmów na temat obecnego i przyszłego sezonu sadowniczo-warzywniczego oraz możliwość zapoznania się z nowościami w branży ogrodniczej. Przedstawiciele wielu firm prezentowali najnowsze technologie i maszyny oraz środki do produkcji. Wśród wystawców znalazły się m.in. firmy oferujące maszyny, ciągniki, wózki widłowe, nawozy, środki ochrony roślin, materiał szkółkarski oraz akcesoria do produkcji owoców i warzyw.
Wśród stoisk branżowych swoje miejsce zaznaczył Świętokrzyski Ośrodek Doradztwa Rolniczego. Stoisko informacyjno-promocyjne przygotował Dział Ogrodnictwo z Oddziału ŚODR w Sandomierzu. Ciekawa aranżacja stoiska przyciągała uwagę wielu zwiedzających. Na stoisku specjaliści Działu Ogrodnictwo udzielali informacji i porad z zakresu produkcji ogrodniczej oraz promowali wydawnictwa ŚODR.
W czasie targów była możliwość spotkań i rozmów z ekspertami na stoiskach Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach, Centrum Doradztwa Rolniczego O/Radom, Izby Rolniczej, KRUS oraz Państwowej Inspekcji Pracy. Przedstawiciele Jednostki Certyfikującą PNG udzielali porad dotyczących integrowanej produkcji roślin, produkcji ekologicznej oraz systemu Global GAP.
W pierwszym dniu targów odbyła się Ekonomiczna Konferencja Sadowniczo-Warzywnicza zorganizowana przez Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego. W pierwszym wystąpieniu Marian Borek, z-ca Dyrektora Departamentu Rynków Rolnych omówił inicjatywy podejmowane przez MRiRW na rzecz regulacji i wsparcia sektora owoców i warzyw. Najważniejszą z nich jest tworzenie organizacji i grup producenckich, według prognoz liczba tych organizacji w 2018 r. wzrośnie do 50. Podkreślił, że grupy są dobrze zorganizowane i mogą w widoczny sposób wpływać na rynek. Omówił aktualny stan sektora owocowo-warzywnego oraz formy wsparcia w ramach Wspólnej Organizacji Rynków Produktów Rolnych. Zwrócił uwagę na obowiązek sporządzania umów w obrocie produktami rolnymi (wyłączone dostawy bezpośrednie i rolniczy handel detaliczny). Kolejne omawiane zagadnienie to eliminowanie nieuczciwych praktyk w handlu rolno-spożywczym wynikające z ustawy z dnia 15 grudnia 2016 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi.
Krzysztof Cebulak, nowo wybrany sekretarz Związku Sadowników Rzeczypospolitej Polskiej, przedstawił aktualną sytuację naszych sadowników na rynku polskim i europejskim. Obecny sezon jest bardzo trudny w związku z wystąpieniem przymrozków i dużymi stratami w plonach owoców. Sytuacja ekonomiczna wielu gospodarstw sadowniczych jest trudna. Zwrócił uwagę na problemy w przechowywaniu wielu odmian jabłek, dobrze przechowują się odmiany takie jak Gala, Elise, Gloster. W marcu przyszłego roku może zabraknąć na rynku odmian Szampion, Jonagold i Mutsu. Obecnie w wielu gospodarstwach występuje problem z pracownikami, brak osób chętnych do pracy w sadzie, są wyższe stawki za pracę, w wielu gospodarstwach zbiory jabłek przeciągnęły się do listopada. Mamy zaniedbany własny rynek, w Polsce spożycie jabłek wynosi 13-14 kg/osobę, w porównaniu np. w Turcji spożycie wynosi > 30 kg/osobę.
„Przyszłość polskich organizacji producentów owoców, szanse i zagrożenia” to temat przedstawiony przez Wilolda Bogutę, Prezesa Zarządu Krajowego Związku Grup Producentów Owoców i Warzyw. Rynek rosyjski to najbardziej chłonny rynek, jeśli chodzi o eksport owoców. Bardzo potrzebna jest promocja na polskim rynku dot. spożywania jabłek. Brak zorganizowania polskich producentów powoduje zmniejszenie konkurencyjności na rynkach i mniejsze możliwości dofinansowania. Grupy producentów powinny działać na rzecz swoich członków, obecnie występuje wiele problemów na linii członek - organizacja oraz organizacja - członek. Należy pamiętać, że grupy producentów są przyszłością polskiego sadownictwa.
Znany i ceniony w branży prof. Eberhard Makosz, Przewodniczący Zarządu Towarzystwa Rozwoju Sadów Karłowych po odebraniu wyróżnienia za całokształt pracy naukowej na rzecz rozwoju polskiego sadownictwa przedstawił sytuację na unijnym i polskim rynku jabłkowym. Podkreślił, że na świecie rośnie produkcja jabłek, szczególnie w krajach Europy Wschodniej, a w wielu krajach Europy Zachodniej i USA spada ich spożycie. W Polsce zwiększa się powierzchnia i potencjał produkcyjny sadów jabłoniowych. W związku z tym należy zadbać o jakość jabłek, aby można było uzyskać za nie wyższą cenę, tym bardziej jest to ważne, że rosną koszty produkcji, zwłaszcza robocizny. Szacuje się, że zbiory jabłek w 2017 r. wyniosły 2,9 mln ton, tj. o ok. 1,1 mln ton mniej niż w roku 2016 (prawie 30%). W porównaniu z rokiem ubiegłym gorsza jest jakość przechowywanych jabłek. W tym roku znaczna liczba członków grup i organizacji przechowuje jabłka we własnych przechowalniach i chłodniach. W tych warunkach dobra jakość może być do końca stycznia. W kilku większych grupach i organizacjach producentów część komór ze zmodyfikowaną atmosferą jest pusta. Według prognoz do końca sezonu zwiększy się niedobór jabłek w Europie i zwiększy się import jabłek z południowej półkuli. W Polsce są największe zapasy jabłek w Europie, dlatego polscy producenci powinny śledzić poziom jakości przechowywanych jabłek, zwłaszcza w przechowalniach i większych chłodniach.
Ciekawostką była wzmianka o odmianie śliwy odpornej na groźną chorobę wirusową śliw szarkę. Jest to odmiana śliwy Węgierki o bardzo smacznych owocach o nazwie Temano. Owoce nieco większe niż Węgierki Zwykłej, dojrzewają w sierpniu, miąższ łatwo odchodzi od pestki. Nadają się do kandyzowania, wypieków i do produkcji śliwowicy. Odmiana plenna, przy obsadzie 1000 drzew na hektarze plon może wynieść ponad 30 ton. Polecana do ogrodów przydomowych i do sadów towarowych.
O polskim eksporcie jabłek mówiła Bożena Nosecka z Zakładu Ekonomiki Ogrodnictwa Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Państwowego Instytutu Badawczego. Omówiła kwestie eksportu polskich jabłek w sezonie 2017/2018, przedstawiła dane dotyczące eksportu, spożycia i przetwórstwa jabłek w Polsce. Zaznaczyła wzrastającą rolę rynku wschodniego. Zwróciła uwagę, że zbiory jabłek w całej Unii Europejskiej były w tym roku mniejsze, co z kolei może być szansą dla polskiego rynku zbytu.
„Zapotrzebowanie przemysłu przetwórczego na jabłka przemysłowe i ich zagospodarowanie” to temat kolejnego wystąpienia Piotra Trojanowicza z firmy Polko. Prelegent omówił jak funkcjonuje polski przemysł przetwórstwa owoców i warzyw. W Polsce funkcjonuje ponad 1500 podmiotów gospodarczych zajmujących się przetwórstwem owoców i warzyw, ok. 70% to firmy małe, zatrudniające mniej niż 10 osób. Zakłady średnie i duże to ok. 280 zamrażalni owoców i warzyw, 50 zakładów produkujących zagęszczone soki owocowe i ok. 70 zakładów prowadzących produkcje dżemów, powideł, przecierów, konserw owocowo-warzywnych itp. Najwięcej małych zakładów (ok. 170) zajmuje się produkcją soków NFC. Stwierdził, że cydr i piwa owocowe to napoje przyszłości w świecie. Zagrożenia dla produkcji w Polsce to wzrost produkcji jabłek w Chinach, możliwy spadek cen jabłek przemysłowych w związku ze wzrostem produkcji, zła organizacja skupu owoców i nieskuteczna pomoc państwa, koncentracja środków produkcji soków w Europie. Dla zagospodarowania rosnącej ilości jabłek przemysłowych w Polsce musimy przygotować się na permanentną światową konkurencję, zadbać o obniżenie kosztów produkcji, nie obniżać poziomu produkcji, zmienić organizację skupu jabłek przemysłowych, wykorzystywać pomoc UE do ograniczania konkurencji spoza Europy, skutecznie promować spożywanie soków i innych przetworów, pilnować trwałości korzystnych przepisów podatkowych i walczyć o nowe dobre zmiany (VAT-napoje, akcyza-cydr).
Wiesława Kaczorek