Świętokrzyski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach

BiP

ISO Poczta

Świętokrzyski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach Modliszewice, ul. Piotrkowska 30, 26-200 Końskie

Strona główna/Aktualności/[Wideo] Uprawa uproszczona i pasowa w praktyce - relacja z konferencji i pokazów polowych

[Wideo] Uprawa uproszczona i pasowa w praktyce - relacja z konferencji i pokazów polowych

2021-06-30

Miniatura filmu Film stanowi podsumowanie konferencji „Uprawa roślin białkowych w różnych systemach i ich wykorzystanie w żywieniu zwierząt”, która odbyła się 23 czerwca 2021 r. w siedzibie Świętokrzyskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach. Konferencji towarzyszył praktyczny pokaz uprawy uproszczonej, który odbył się na polu doświadczalnym ŚODR Modliszewice.

Uczestnicy mogli również zwiedzać pola doświadczalne z możliwością konsultacji z naszymi doradcami. Konferencja i pokaz zrealizowane zostały w ramach operacji własnej Sieci na rzecz innowacji w rolnictwie i na obszarach wiejskich (SIR) pt. "Konserwujące techniki uprawy gleby i siewu szansą na poprawę dochodowości produkcji roślinnej".

Konferencja i pokaz zainaugurowały tydzień Dni Pola doświadczalnego, które trwają od 23 czerwca do 4 lipca. Wydarzenie odbywa się tak że w formie on-line na stronie www.sodr.pl/pole, gdzie można zobaczyć zdjęcia upraw, opisy zastosowanych technologii i odmian. W materiałach wideo nasi specjaliści opowiedzą o tegorocznych warunkach rozwoju roślin, zaakcentują, co miało wpływ na wygląd roślin i ich polon. Po zbiorach zostaną opublikowane wyniki plonowania poszczególnych odmian.

Transfer wiedzy w praktyce doradczej - relacja z konferencja i pokazu w Modliszewicach

W siedzibie Świętokrzyskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach w dn. 23.06.2021 odbyła się konferencja pt. „Uprawa roślin białkowych w różnych systemach i ich wykorzystanie w żywieniu zwierząt”. Konferencji towarzyszył pokaz uprawy pasowej na polu doświadczalnym ŚODR Modliszewice oraz zwiedzanie poletek doświadczalnych z roślinami strączkowymi. Konferencja i pokaz zrealizowane były w ramach operacji własnej Sieci na rzecz innowacji w rolnictwie i na obszarach wiejskich (SIR) pt. "Konserwujące techniki uprawy gleby i siewu szansą na poprawę dochodowości produkcji roślinnej". Konferencja i pokaz zainaugurowały tydzień Dni Pola Doświadczalnego ŚODR Modliszewice, które odbywały się od 23 czerwca do 4 lipca. Wydarzenie odbywało się także w formie on-line na stronie www.sodr.pl/pole, gdzie można było zobaczyć zdjęcia upraw wraz z opisami odmian i zastosowanych technologii.

Monokultura zbożowa prowadzi do naruszenia równowagi ekologicznej środowiska, co skutkuje zwiększonym zachwaszczeniem plantacji chwastami takimi jak stokłosa, miotła zbożowa, przytulia czepna czy owies głuchy. Wzrasta także liczba szkodliwych agrofagów, które powodują nasilenie chorób grzybowych, takich jak zgorzel podstawy źdźbła, łamliwość źdźbła czy fuzaryjna zgorzel podstawy źdźbła. Taki stan rzeczy powoduje spadek plonowania zbóż uprawianych po sobie o ok. 25 proc., a przede wszystkim zwiększa koszty produkcji zbóż, powodując konieczność zwiększenia nakładów na ochronę roślin. Rozwiązaniem jest rozszerzenie płodozmianu o inne gatunki roślin. Szczególnie cenne w rotacji roślin na polach jest wprowadzenie do niej roślin strączkowych. Konferencja umożliwiła przekazanie najnowszej wiedzy nt. upraw roślin białkowych w różnych systemach (w tym bezorkowej). W pierwszym wykładzie zalety i wady uprawy tradycyjnej i bezorkowej przedstawił prof. Janusz Smagacz z IUNG Puławy. Uprawa pasowa jest systemem bezorkowym i polega na bardzo głębokim spulchnianiu wysiewanych pasów roli. Jednocześnie w międzyrzędziach rolę pozostawia się niespulchnioną, a w okresie od zbioru przedplonu do siewu nie wykonuje się żadnych zabiegów uprawowych. W tym czasie gleba przykryta jest mulczem, czyli warstwą roślinną, która chroni niżej położone warstwy przed nadmiernym ogrzewaniem, parowaniem wody i przesuszeniem. Glebę spulchnia się na głębokości nawet 30-35 cm. Głębokie spulchnianie następuje w strefie wzrostu systemu korzeniowego. Ściernisko i resztki pożniwne pozostające na pasach nienaruszonych, tworzą okrywę zabezpieczającą glebę przed erozją. W technologii pasowej (strip-till) wykonuje się jednoczesną uprawę pasów roli z aplikacją nawozów mineralnych i wysiewem nasion. Służą do tego specjalistyczne agregaty uprawowe, zintegrowane z rozsiewaczem i siewnikiem. Pasy gleby nienaruszonej stanowią co najmniej połowę powierzchni przeznaczonej pod uprawę. Siew pasowy stosuje się w uprawie rzepaku, soi, buraków cukrowych, kukurydzy i słonecznika, a także zbóż i właśnie roślin białkowych. Uprawa pasowa pozwala na znaczą oszczędność czasu oraz środków finansowych. Istotne jest również zminimalizowanie nakładów na paliwo i nawozy. Ten rodzaj uprawy przyczynia się do mniejszego parowania wody i bardziej równomiernych wschodów roślin. Doskonale sprawdza się w mało korzystnych warunkach siedliskowych, umożliwiając większe plony na glebach silnie przesuszonych. Uprawa pasowa zapewnia efektywne wykorzystywanie przez rośliny składników pokarmowych, ponieważ aplikacja nawozów i mikroelementów jest bardzo precyzyjna. Gleba w uprawie pasowej zachowuje dużą wilgotność po deszczu i szybko się nagrzewa w uprawianych pasach. Siew pasowy ogranicza ponad to erozję wodną i wietrzną, a także rozwój chwastów. Przyczynia się natomiast do wzrostu żyzności gleby i bujności życia biologicznego w glebie. Uprawa pasowa to zatem doskonała alternatywa dla tradycyjnej uprawy orkowej. Doskonałym uzupełnieniem wykładu profesora okazał się praktyczny pokaz siewu pasowego zaprezentowany przez firmę Agromasz. Uczestnicy konferencji mogli zobaczyć podczas pracy siewnik SALVIS 3800 ciągniony przez 250-konny ciągnik firmy John Deer. Przedstawiciele firmy Agromasz omówili zasadę działania siewnika i zaprezentowali maszynę w pracy.

Drugi wykład przeprowadził Pan dr Marcina Sońta z SGGW w Warszawie. Wykład zawierał obszerne omówienie możliwości stosowania krajowych roślin białkowych w żywieniu zwierząt gospodarskich. Na przykład w żywieniu trzody chlewnej, jako podstawowe źródło białka stosowana jest obecnie poekstrakcyjna śruta sojowa z udziałem GMO. Do państw Unii Europejskiej importuje się rocznie około 36 mln ton produktów sojowych, w tym około 12 mln ton nasion i 19 mln ton śruty poekstrakcyjnej. Polska rocznie importuje około 2,5 mln ton poekstrakcyjnej śruty sojowej. W pokryciu krajowego zapotrzebowania na białko paszowe śruta sojowa stanowi około 62%, komponenty rzepakowe 23%, śruta słonecznikowa 7,5%, zaś białko z nasion roślin bobowatych tylko 6,5%. W wielu europejskich krajach trwa obecnie dyskusja, czy i w jakim stopniu z żywienia zwierząt można wyeliminować stosowanie pasz z udziałem GMO, zwłaszcza soi. W Polsce zakaz stosowania pasz genetycznie modyfikowanych został zapisany w ustawie o paszach z 2006 roku i od tego czasu był on już kilkakrotnie odkładany. Zgodnie z ostatnią nowelizacją zakaz wytwarzania, wprowadzania do obrotu i stosowania w żywieniu zwierząt pasz modyfikowanych genetycznie został przesunięty do dnia 1 stycznia 2023 r.

Spośród uprawianych w Polsce roślin pastewnych największe możliwości uzupełnienia puli białka paszowego przedstawiają nasiona roślin bobowatych (dawniej strączkowe) i rzepak. Całkowite zastąpienie białka genetycznie modyfikowanej soi w mieszankach paszowych przy pomocy krajowych roślin bobowatych lub rzepaku może być trudne ze względu na graniczne udziały tych pasz w dawkach pokarmowych dla zwierząt, co jest związane z obecnością w ich składzie substancji antyodżywczych oraz wysoką zawartością włókna. Wspomniane substancje antyodżywcze powodują pogorszenie wchłaniania składników pokarmowych, zaburzenia w funkcjonowaniu przewodu pokarmowego, zmniejszają wartość energetyczną pasz oraz zmniejszają jej spożycie poprzez obniżenie smakowitości. U zwierząt, szczególnie mło¬dych, oprócz słabszych efektów produkcyjnych mogą pojawić się: biegunka, zaburzenia ze strony układu rozrodczego, uszkodzenia nerek, wątroby, trzustki czy tarczycy. Z tego względu dąży się do maksymalnego obniżenia ich zawartości, a nawet całkowitego wyeliminowania z pasz i mieszanek dla zwierząt. Prowadzony w naszym kraju program wieloletni pt. „Ulepszanie krajowych źródeł białka roślinnego, ich produkcji, systemu obrotu i wykorzystania w paszach” ma na celu między innymi podniesienie wartości biologicznej i użytkowej białka pochodzącego z polskich upraw. W ramach tego programu przeprowadzono wiele badań z zakresu zastosowania roślin bobowatych i produktów rzepakowych w żywieniu trzody i drobiu oraz opracowano receptury mieszanek pełnoporcjowych z udziałem tych komponentów.

Gatunki roślin bobowatych uprawiane w Polsce na cele paszowe mogą być przeznaczane na zielonki, kiszonki, a przede wszystkim na nasiona. Wartość pokarmowa strączkowych jest niższa niż poekstrakcyjnej śruty sojowej, chociaż energia np. bobiku i grochu jest lepiej niż śruty sojowej wykorzystywana przez świnie. Zawartość białka, a szczególnie metioniny jest w śrucie sojowej znacznie wyższa, zaś lizyny niższa niż w strączkowych. Strawność białka i aminokwasów w nasionach grochu i bobiku jest niższa, a białka i lizyny w łubinie wyższa niż w śrucie sojowej. Wszystkie strączkowe zawierają mniej aminokwasów siarkowych, jednak te niedobory można łatwo uzupełnić preparatami z zakupu lub poprzez właściwe ich mieszanie z nasionami zbóż lub śrutą rzepakową. Najlepszymi paszami dla świń (poza ewentualnie uprawianą już w kraju soją bez udziału GMO) są: łubin żółty i groch siewny, a w dalszej kolejności - łubin wąskolistny i bobik.

Doskonałym uzupełnieniem wykładu dr Marcina Sońty była lustracja doświadczeń z roślinami bobowatymi zlokalizowanymi na polu doświadczalnym ŚODR Modliszewice. Uczestnicy mogli praktycznie zobaczyć i porównać gatunki roślin bobowatych. Szczegółową charakterystykę poszczególnych gatunków i odmian przedstawiła Pani mgr inż. Agnieszka Osiecka z Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych.

Konferencja umożliwiła bezpośrednie przekazanie najnowszej wiedzy nt. upraw roślin białkowych w różnych systemach (w tym bezokrkowej) i ich wykorzystanie w żywieniu zwierząt przez naukowców. A praktyczne zobrazowanie przedstawionych treści pokazami na polu doświadczalnym pozwoliło uczestnikom na zdecydowanie lepsze ich zrozumienie. Konferencja umożliwiło również nawiązanie kontaktów między rolnikami, doradcami a naukowcami. Już zaplanowaliśmy wyjazd studyjny do instytutu IUNG w Puławach oraz do gospodarstw stosujących technologie bezorkowe uprawy gleby. Wszystkich chętnych zarówno doradców jak i rolników serdecznie zapraszamy do udziału.

Piotr Witczak
Małgorzata Duda