Zobowiązania beneficjentów Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020

Podstawowym dokumentem określającym zobowiązania beneficjentów PROW 2014-2020 jest umowa lub decyzja o przyznaniu pomocy. Przed podpisaniem umowy, czy przyjęciem decyzji, należy zapoznać się z jej treścią, w tym szczególnie z zapisami dotyczącymi zobowiązań, aby mieć pewność, iż wnioskodawca będzie w stanie wywiązać się z wymienionych zobowiązań. W niniejszym artykule przypominamy najważniejsze zobowiązania z 3 najbardziej popularnych działań.

Modernizacja Gospodarstw Rolnych - najważniejsze zobowiązania

1. Osiągnięcie wzrostu wartości dodanej brutto w gospodarstwie (GVA), co najmniej o 10% w odniesieniu do roku, w którym złożono wniosek o przyznanie pomocy i utrzymania tego wzrostu przez 5 lat od dnia przyznania pomocy,
2. Niefinansowanie kosztów kwalifikowalnych operacji z udziałem innych środków publicznych przyznanych w związku z realizacją tej operacji,
3. Przechowywanie dokumentów związanych z przyznaną pomocą,
4. Informowanie Agencji o okolicznościach mogących mieć wpływ na wykonanie umowy,
5. Prowadzenie ewidencji przychodów i rozchodów w gospodarstwie przez 5 lat od dnia przyznania pomocy (podpisania umowy). W przypadku nieprowadzenia zwrotowi podlega 3% wypłaconej kwoty pomocy za każdy rok nieprowadzenia ewidencji,
6. Zachowanie konkurencyjnego trybu wyboru wykonawców poszczególnych zadań ujętych w zestawieniu rzeczowo-finansowym operacji.

Restrukturyzacja Małych Gospodarstw - najważniejsze zobowiązania 

1. Prowadzenie działalności rolniczej w gospodarstwie, zaplanowanej w biznesplanie, co najmniej do dnia upływu 5 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy,
2. Zrealizowanie biznesplanu w terminie przewidzianym w biznesplanie, lecz nie później niż do dnia upływu 3 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy tym:
   1. prowadzenie gospodarstwa zgodnie ze wskazaną strukturą w zakresie powierzchni upraw, czy struktury produkcji zwierzęcej,
   2. zrealizowanie działań, za które w biznesplanie i wniosku przewidziano punkty,
   3. osiągnięcie wzrostu wielkości ekonomicznej gospodarstwa do poziomu co najmniej 10 tys. euro oraz utrzymanie tego poziomu co najmniej do dnia upływu 5 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy,
   4. osiągnięcie wzrostu wielkości ekonomicznej gospodarstwa o co najmniej 20% w stosunku do wyjściowej wielkości ekonomicznej, utrzymanie tego wzrostu co najmniej do dnia upływu 5 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy,
   5. zrealizowanie działań w zakresie zmiany kierunku produkcji, jeśli z tego działania z tego tytułu przyznano punkty,
3. Prowadzenie rachunkowości ewidencji przychodów i rozchodów przez okres 5 lat od otrzymania decyzji o przyznaniu pierwszej raty pomocy. Zwrotowi podlega 5% lub 3% kwoty pierwszej raty pomocy za każdy za każdy rozpoczęty rok nieprowadzenia ewidencji liczone do dnia upływu 5 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy w gospodarstwie.
4. Prowadzenie działania w zakresie produkcji roślin wysokobiałkowych, jeśli z tego tytułu przyznano punkty,
5. Umożliwienie przeprowadzenia przez uprawnione podmioty kontroli na miejscu lub kontroli dokumentów,
6. Przechowywanie dokumentów związanych z przyznaną pomocą co najmniej do dnia upływu 5 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy.

Premie dla młodych rolników - najważniejsze zobowiązania

1. prowadzenie jako kierujący działalność rolniczą w gospodarstwie, którego rozwoju dotyczy biznesplan, co najmniej do dnia upływu 5 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy,
2. spełnenie warunku, aby budynki i budowle wykorzystywane do produkcji rolnej oraz użytki rolne wchodzące w skład tego gospodarstwa, wykorzystywane do prowadzenia działalności rolniczej, nie stanowiły przedmiotu współwłasności lub współposiadania, z wyłączeniem małżeńskiej wspólności majątkowej, do dnia upływu 5 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy,
3. zrealizowanie biznesplanu w terminie przewidzianym w biznesplanie, lecz nie później niż do dnia upływu 3 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy, zwłaszcza:
   1. prowadzienie gospodarstwa zgodnie ze strukturą produkcji wskazaną w biznesplanie,
   2. zrealizowanie działania w zakresie inwestycji w środki trwałe i zrównoważenia środowiskowego, oraz za które przyznano punkty,
   3. osiągnięcie zaplanowanych celów pośrednich i końcowych dotyczących rozwoju gospodarstwa,
   4. osiągnięcie wzrostu wielkości ekonomicznej gospodarstwa przynajmniej o 10% w stosunku do wyjściowej wielkości ekonomicznej gospodarstwa i utrzymanie osiągniętego wzrostu przynajmniej do dnia upływu 5 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy,
4. uzupełnienie wykształcenia w okresie 36 miesięcy od dnia doręczenia decyzji o przyznaniu pomocy - w przypadku, zadeklarowania uzupełnienia,
5. podleganie ubezpieczeniu społecznemu rolników na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników jako rolnik z mocy ustawy i w pełnym zakresie przez okres co najmniej 12 miesięcy od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy,
6. prowadzenie ewidencji przychodów i rozchodów przez okres, tj. rozpoczęcie najpóźniej w dniu rozpoczęcia realizacji biznesplanu i jej prowadzenie do dnia upływu 5 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy. Zwrotowi podlega po 5% kwoty pierwszej raty pomocy za każdy rozpoczęty rok nieprowadzenia ewidencji przychodów i rozchodów w gospodarstwie,
7. umożliwienie przeprowadzenia przez uprawnione podmioty kontroli na miejscu lub kontroli dokumentów,
8. przechowywanie dokumentów związanych z przyznaną pomocą co najmniej do dnia upływu 5 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy;

W zakresie prowadzenia rachunkowości tj. ewidencji przychodów i rozchodów obowiązek nie dotyczy tych beneficjentów którzy prowadzą księgę przychodów i rozchodów lub księgi rachunkowe, lub ewidencję przychodów i rozchodów na podstawie odrębnych przepisów. Rachunkowość w gospodarstwach rolnych prowadzona według zasad systemu Polski FADN jest potwierdzeniem spełnienia wymogu prowadzenia ewidencji przychodów i rozchodów w gospodarstwie.

Ewidencja przychodów i rozchodów w gospodarstwie powinna być prowadzona zgodnie z załącznikiem nr 3 do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 13 lipca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania, wypłaty oraz zwrotu pomocy finansowej na operacje typu „Premie dla młodych rolników” objętego PROW na lata 2014-2020.

Zgodnie z tym załącznikiem ewidencja przychodów i rozchodów w gospodarstwie to tabelaryczne zestawienie przychodów i kosztów związanych wyłącznie z działalnością rolniczą.

W ewidencji wprowadza się wyłącznie przychody i koszty tylko i wyłącznie z działalności rolniczej. Wpisów dokonuje się walucie polskiej w sposób staranny, czytelny i trwały, na podstawie prawidłowych i rzetelnych dowodów. Karty ewidencji przychodów i rozchodów, zwanej dalej „ewidencją”, zszywa się i kolejno numeruje. Ewidencja oraz dowody, na podstawie których są dokonywane w niej wpisy, przechowuje się na stałe w miejscu zamieszkania albo siedzibie beneficjenta, a jeżeli prowadzenie ewidencji zostało zlecone biuru rachunkowemu - w miejscu (adresie) prowadzenia oraz przechowywania ewidencji i dowodów związanych z jej prowadzeniem.

Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie zamieściło na swojej stronie internetowej www.cdr.gov.pl w zakładce narzędzie pracy doradczej aplikację w arkuszu kalkulacyjnym dla potrzeb dokumentowania zapisów gospodarczych. Aplikację należy pobrać i zapisać na swoim komputerze. Jest ona przystosowana do wielokrotnego użycia w ujęciu 12 miesięcy - czyli jednego roku. Każdy następny rok prowadzenia ewidencji wymaga ponownego zapisania pod inną nazwą. Poszczególne arkusze nie są zabezpieczone, można je modyfikować dla własnych potrzeb, także ponosić z tego tytułu odpowiedzialność.

W związku z tym że niektórzy rolnicy mają obowiązek prowadzenia rachunkowości mogą się obawiać się że do prowadzonej ewidencji zajrzy urząd skarbowy. Jeśli rolnik nie prowadzi działalności gospodarczej, to ewidencja będzie potrzebna tylko w przypadku kontroli przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa lub przedstawicieli Komisji Europejskiej.

tekst i zdjęcia: Piotr Lisowski