Mikroelementy - ważny element zrównoważonego nawożenia

Podstawowym celem zrównoważonego nawożenia jest pokrycie potrzeb pokarmowych roślin na poziomie umożliwiającym uzyskanie opłacalnych, wysokiej jakości plonów oraz zredukowanie zagrożeń dla człowieka i środowiska naturalnego.

Mikroelementy to pierwiastki niezbędne w rozwoju roślin. Zaliczamy do nich: bor, miedź, cynk, żelazo, molibden, mangan. W rozwoju roślin odgrywają one dużą rolę ­­­- uczestniczą w procesie fotosyntezy, przemianach związków azotu i tworzeniu białek, są aktywatorami enzymów w reakcjach biochemicznych, podnoszą odporność roślin na patogeny. Ich brak lub niedobór w roślinach wpływa negatywnie na plonowanie i jakość plonów (prawo minimum). Mikroelementy odgrywają również ważną role w środowisku glebowym ­­­- wpływają na tzw. równowagę jonową. Brak mikroelementów pogarsza wykorzystanie innych składników pokarmowych.

Mikroelementy wpływają na aktywność mikroflory glebowej, szczególnie w procesach wiązania azotu atmosferycznego. Według badań Okręgowych Stacji Chemiczno-Rolniczych w Polsce 75% gleb jest ubogich w bor, 40% ubogich w miedź, 20% ubogich w molibden, a 10% w cynk i mangan.

Bardzo ważnym czynnikiem decydującym o dostępności mikroelementów jest odczyn gleby, który na glebach bardzo kwaśnych i kwaśnych jest utrudniony. Rośliny mają swoje specyficzne wymagania w stosunku do mikroelementów.

Nawożenie mikroelementami powinno być oparte na znajomości zasobności gleb w mikroelementy (badania w OSChR) oraz znajomości potrzeb pokarmowych roślin. Źródłem mikroelementów dla roślin są nawozy naturalne, mineralne stałe oraz nawozy dolistne.

Nawozy naturalne

Nawozy naturalne są bogatym źródłem mikroelementów dla roślin. Poniższa tabela prezentuje skład chemiczny obornika od bydła (zawartość mikroelementów w mg/kg świeżej masy).

Nawozy mineralne stałe z dodatkiem mikroelementów

Jak np. Lubofoska pod zboża z miedzią i manganem, Superfosfat wzbogacony 40% P₂O₅ z mikroelementami. W tej grupie jest duża ilość nawozów do produkcji ogrodniczej np. Azofoska, Fruktus, Florowit.

Nawozy dolistne

W praktyce rolniczej mikroelementy najczęściej są stosowane w postaci oprysku nalistnego. Jest kilkuset producentów nawozów dolistnych. Możemy podzielić je ogólnie na uniwersalne np. Ekolist Standard i specjalistyczne zawierające podstawowe makro- i mikroelementy. Nawozy specjalistyczne są przeznaczone do stosowania w określonych grupach roślin, skład mikroelementów jest dopasowany do specyficznych wymagań roślin uprawnych np. Plonwit Z, Ekolist zboża, Zboża forte. Na rynku są również nawozy o zwiększonej ilości jednego mikroelementu przeznaczone do interwencyjnego stosowania w przypadku wystąpienia niedoborów np. Bor Forte, Suplo Mono Cynk. Nawozy dolistne stosuje się kilkakrotnie w okresie wegetacji. Dawki i terminy stosowania są zawarte na etykietach tych nawozów. W czasie stosowania należy zwrócić uwagę na warunki atmosferyczne. Nie należy stosować nawozów dolistnych w wysokich temperaturach i przy wysokim nasłonecznieniu. Możliwość łączenia nawozów ze środkami ochrony powinna być zapisana na etykiecie nawozu.

Krzysztof Domagała