Gleba jest środowiskiem życia dla dużej liczby różnorodnych mikroorganizmów glebowych, takich jak wirusy, bakterie, grzyby, roztocza itp.
Do najważniejszych funkcji mikroorganizmów prowadzących do podnoszenia żyzności i wartości produkcyjnej gleb należą :
Udział mikroorganizmów w tworzeniu próchnicy polega głównie na rozkładzie świeżej masy organicznej, tworzeniu substratów do syntezy humusu, wytwarzaniu metabolitów do budowania związków humusowych. Mikroorganizmy glebowe uczestniczą w procesach przemiany związków azotowych, takich jak: proteoliza ,amonifikacja, nitryfikacja i denitryfikacja. Bardzo ważnym procesem jest symbiotyczne i niesymbiotyczne wiązanie azotu przez bakterie. Mikroorganizmy uczestniczą w udostępnianiu związków fosforu, potasu i mikroelementów. Udział mikroelementów w kształtowaniu i poprawie struktury gleby polega na wytwarzaniu metabolitów i śluzów, które mają udział w powstawaniu agregatów glebowych. Mikroorganizmy wytwarzają substancje biologicznie czynne, regulatory wzrostu, fitohormony a nawet antybiotyki, dzięki czemu wzrasta odporność roślin na choroby i szkodniki. Bardzo ważną rolą jest także udział mikroorganizmów w rozkładzie fitopatogenów glebowych.
Mikroorganizmy mogą uczestniczyć w detoksykacji i bioremediacji środowiska glebowego poprzez degradację i rozkład pestycydów, złożonych związków aromatycznych i transformację metali ciężkich.
Duża rola i znaczenie dla środowiska glebowego mikroorganizmów glebowych zmusza nas do zapewnienia im ochrony, składników pokarmowych (masy organicznej), wody, powietrza, odpowiedniego odczynu, unikania zasolenia, a także zredukowania ilości stosowanych pestycydów do niezbędnego minimum. Wysoka aktywność mikroorganizmów glebowych to wzrost żyzności gleby i wzrost plonów.
W USA używa się określenia zdrowie gleb - soil health. Bardzo ciekawa jest także publikacja UE „Gleba - fabryka życia”. O gleby trzeba dbać i je wzbogacać, a nie degradować. Jest to jeden z najcenniejszych zasobów, jakimi dysponuje człowiek i jego ochrona jest głównym celem zrównoważonego rozwoju rolnictwa.
Krzysztof Domagała
Literatura: