Świadomy konsument - zdrowe zakupy

Umiejętność czytania etykiet i rozpoznawania znaków towarowych umieszczanych na etykietach produktów świadczy o świadomości konsumenckiej. Jak zdefiniować świadomego konsumenta? Czy jest to osoba, która stara się odżywiać zdrowo i potrafi ze zrozumieniem czytać składy produktów na etykietach? To oczywiście za mało. Świadomy konsument choć trochę orientuje się, w jaki sposób powstały produkty, które znajdziemy na półkach sklepowych, jak ich produkcja wpływa na środowisko i nasze zdrowie. Na podstawie tego decyduje, jakie marki i firmy chce wspierać, a jakie niekoniecznie. Świadomy konsument orientuje się też, jak powstają i skąd pochodzą tkaniny, które nosi oraz ma choć minimalną wiedzę o składzie kosmetyków i środków chemicznych. Nie trzeba być chodzącą encyklopedią i wiedzieć wszystkiego na temat składu produktów - jak sama nazwa wskazuje, chodzi tu wyłącznie o pewną świadomość.

Im mniej składników, tym lepszy produkt

Co do etykiet i składu produktów: im mniej składników, tym lepszy produkt - taką zasadą powinniśmy się kierować przy wyborze żywności. Na przykład - dobry razowy chleb powinien mieć 4 składniki : mąkę razową (żytnią lub pszenną, typu 1400 lub więcej), wodę, zakwas (lub drożdże) i sól. Fakt, że chleb ma ciemne zabarwienie nie oznacza, że przygotowano go z mąki razowej i jest zdrowy. Może się okazać, że zawiera jedynie barwniki, takie jak: karmel, słód lub sproszkowaną cykorię! Kolejna rzecz to skład produktów - na etykietach producenci mają obowiązek podania składu w kolejności od największej do najmniejszej zawartości danego składnika. Kupując np. parówki lub pasztet warto sprawdzić, czy na pierwszym miejscu znajduje się mięso, czy może MOM (Mięso Oddzielone Mechanicznie), a nawet woda. Dobrym przykładem są również kwasy omega-3. Często na etykietach podawana jest informacja, że produkt jest naturalny i zdrowy, bo zawiera te kwasy. Trzeba jednak sprawdzić, na którym miejscu w składzie się one znajdują - jeśli jest to pozycja przedostatnia lub ostatnia oznacza to, że jest ich bardzo niewiele. Musimy zatem uważać na tego typu chwyty marketingowe. Często producenci posługują się sloganem - żywność bezcukrowa, która owszem nie posiada w składzie cukru jako surowca, ale w zamian zawiera słodziki, odradzane przez wielu dietetyków ze względu na możliwość podnoszenia poziomu glukozy we krwi. Z innych informacji należy zawsze sprawdzać zawartość tłuszczów, szczególnie nasyconych i frakcji trans (które źle wpływają na funkcjonowanie organizmu), a także cukrów prostych. W przypadku witamin oraz składników mineralnych należy zwracać uwagę na zawartość sodu, którego cały czas dostarczamy zbyt dużo wraz z dietą. Jego zawartość w produkcie nie powinna przekraczać 150 mg

Sprawdzajmy daty

Pierwszą informacją na etykiecie, na którą należy zawsze zwrócić uwagę przy zakupie jest „data ważności”. Najczęściej występują dwie formy: „Najlepiej spożyć przed…” lub „Najlepiej spożyć przed końcem…” - jest to tzw. data minimalnej trwałości, do której prawidłowo przechowywany produkt zachowuje swoje właściwości. Oznacza to, że po upływie terminu ważności producent nie gwarantuje już, że będzie utrzymywał tę samą jakość, którą ma produkt świeży. Oznaczanie produktów tzw. datą minimalnej trwałości dotyczy tych produktów, które mają długi okres przydatności. Zalicza się tutaj na przykład mrożonki, suchy makaron, ryż, kasze, soki pasteryzowane, a także konserwy. Takie produkty należy jednak odpowiednio przechowywać według zaleceń na opakowaniu. W przypadku konserw, gdy znajdziemy informację na etykiecie: po otworzeniu opakowania należy spożyć w ciągu 3 dni - bezwzględnie należy zastosować się do tej wskazówki, czy np. mleko UHT - po otwarciu należy spożyć w ciągu 48 godzin. Z kolei, kiedy znajdziemy informację „Należy spożyć do…” - czyli inaczej termin przydatności do spożycia - możemy być pewni, że jest to oznaczenie produktu o niskiej trwałości, jak na przykład: ryby, mięso, gotowe sałatki, mleko i inne produkty mleczne (twarożki) niesterylizowane etc. Po upływie terminu nie należy ich spożywać. Dodatkowo trzeba pamiętać, że wskazana na opakowaniu data odnosi się tylko do sytuacji, w której produkt był przechowywany we wskazany przez producenta sposób. Jeśli było inaczej - produkt może nie być już przydatny do spożycia zdecydowanie wcześniej, niż wskazuje na to data.

Znaki graficzne umieszczane na etykietach dobrej jakości produktów - polecane:

1. Jakość tradycja - znak do wyróżniania i promocji produktów tradycyjnych

Znaki 2, 3, 4 stosowane są do oznaczenia produktów zarejestrowanych i wpisanych przez Komisję Europejską w rejestrze systemów jakości produktów rolnych i środków spożywczych UE:

2. Chroniona Nazwa Pochodzenia

3. Chronione Oznaczenie Geograficzne

4. Gwarantowana Tradycyjna Specjalność

5. Europejskie logo żywności ekologicznej

Teresa Wąsik