Jedną z koncepcji rozwoju państw i społeczeństw jest zasada zrównoważonego rozwoju.
Rozwój zrównoważony oznacza rozwój społeczno-gospodarczy, w którym następuje proces integrowania działań politycznych, gospodarczych i społecznych z zachowaniem równowagi środowiskowej oraz trwałości procesów przyrodniczych. W szerszym ujęciu dotyczącym rozwoju całej Europy, pod pojęciem zrównoważonego rozwoju rozumiane są działania związane ze wzrostem gospodarczym, polityką wielosektorową, bezpieczeństwem żywnościowym a także poszukiwaniem globalnych rozwiązań problemów środowiskowych. W naszym kraju opracowano Strategię Zrównoważonego Rozwoju Wsi, Rolnictwa i Rybactwa, którą Sejm przyjął do realizacji.
Rolnictwo zrównoważone jest systemem produkcji wykorzystującym w harmonijny sposób postęp biologiczny i techniczny w uprawie, nawożeniu i ochronie roślin. W rolnictwie zrównoważonym przemysłowe środki produkcji, nawozy, środki ochrony roślin stosuje się w ilościach umiarkowanych (niezbędnych) i dąży się do najbardziej efektywnego ich wykorzystania.
Podstawowym celem nawożenia w rolnictwie zrównoważonym jest pokrycie potrzeb pokarmowych roślin na poziomie umożliwiającym uzyskanie opłacalnych, wysokiej jakości plonów oraz zredukowanie zagrożeń dla środowiska naturalnego i człowieka.
Nawożenie roślin w systemie rolnictwa zrównoważonego powinno kierować się następującymi zasadami:
- Utrzymanie żyzności gleby na optymalnym poziomie przy zachowaniu dodatniego bilansu substancji organicznej, optymalnego odczynu dla danej gleby i uprawianych roślin, przynajmniej średniej zasobności w makro i mikroelementy.
- Stosowanie zrównoważonego nawożenia z wykorzystaniem nawozów naturalnych i mineralnych makro- i mikroelementowych.
- Wykonanie analiz gleby na zasobność w makro- i mikroelementy, pH, zawartość próchnicy.
- Precyzyjne ustalenie dawek nawozów z uwzględnieniem poziomu plonowania i parametrów jakościowych, rodzaju gleby i jej zasobności, stanowiska w zmianowaniu, poziomu nawożenia pod przedplon, przebiegu pogody. Wykorzystanie do tego celu programów komputerowych.
- Nawożenie nawozami azotowymi wykonuje się w kilku dawkach dostosowanych do dynamiki pobierania azotu przez uprawianą roślinę.. Staramy się uzyskać niską zawartość azotu mineralnego w glebie jesienią poprzez wysiew poplonów.
- Dążenie do maksymalnego wykorzystania składników pokarmowych ze wszystkich źródeł.
- Zwrócenie większej uwagi na udział roślin bobowatych w płodozmianie. Rośliny te dzięki symbiozie z bakteriami brodawkowymi mogą wiązać azot atmosferyczny i wykorzystywać go oraz pozostawiać roślinom następczym. Niektóre z nich mogą wykorzystywać trudno dostępne związki fosforu i potasu, które poprawiają bilans składników pokarmowych. Nawozy naturalne są cennym źródłem składników pokarmowych
- Technika stosowania nawozów naturalnych i mineralnych powinna zapewniać optymalne wykorzystanie składników pokarmowych i minimalizować zagrożenie środowiska.
- Obowiązkowe przestrzeganie przepisów prawa regulujące sprawy nawożenia oraz prowadzenie dokumentacji, jeśli przepisy tego wymagają.
Krzysztof Domagała