Warto postawić na siew warzyw ozimych

Wiele warzyw — na przykład marchew, pietruszkę, szpinak i koper — można uprawiać z siewu jesiennego. Taki siew oznacza, że warzywa można zebrać w plonie głównym już wczesną wiosną kolejnego roku.

Warzywa ozime możemy siać od początku października aż do początku grudnia. Termin wysiewu jest ściśle uzależniony od przebiegu warunków pogodowych i siedliskowych. O powodzeniu w uprawie warzyw ozimych decyduje nie tylko pogoda, ale także odpowiednie przygotowanie miejsca pod uprawę warzyw.

Jak przygotować stanowisko do uprawy ozimej?

Stanowisko takie powinno być dobrze nasłonecznione, osłonięte od wiatrów. Gleba musi być lekka, przepuszczalna, żyzna i próchniczna. Zapewnienie takich warunków do siewu warzyw umożliwi wiosną kolejnego roku szybsze nagrzewanie się gleby, a gdy wegetacja „ruszy” możliwy będzie wcześniejszy zbiór warzyw. Miejsce do uprawy ozimej powinno szczególnie być założone na podwyższeniu terenu, gdzie nie będzie możliwości zalewania go przez topniejący śnieg i występowanie zastoisk mrozowych. Uprawę warzyw ozimych najlepiej zakładać na zagonach, a to z tego względu, że łatwiej wtedy okrywać takie zagony agrowłókniną lub osłonić uprawę tunelem foliowym.

Stanowisko pod uprawę należy przygotować na około miesiąc przed siewem warzyw. Gleba powinna być starannie odchwaszczona i wolna od chwastów — zwłaszcza trwałych, takich jak perz. Z pola należy usunąć resztki pożniwne pozostałe po wcześniejszych uprawach, w których mogły występować różne agrofagi. Wskazane jest również nawożenie organiczne, w tym nawożenie kompostem. Jedynym składnikiem, którego nie zastosujemy, jest azot, z uwagi na ryzyko wymycia tego składnika z gleby zimą. Dobrze jest także wykonać chemiczną analizę gleby, a w przypadku kiedy decydujemy się na tak zwane nawożenie orientacyjne, powinniśmy zastosować dawki nawozów jak w tabeli.

 Aby mieć pewność, że większy odsetek nasion wykiełkuje, do siewu należy używać nasion o wysokiej zdolności kiełkowania, a siew wykonujemy gęściej, ponieważ część nasion może wymarznąć.

Jakie odmiany do uprawy ozimej?

Z odmian ozimych marchwi do uprawy nadają się: Amsterdamska, Kamila F1, Karo F1. Z odmian zagranicznych można wybrać: Primo F1, Espredo F1, Calibra F1, Chambor F1, Nektarina, Nanda F1, Damko F1, Tempo F1.

Jak napisałam na początku artykułu, termin siewu warzyw ozimych musi być dobrany tak, aby nasiona nie zdążyły wykiełkować jesienią, gdyż oczywiste jest, że przemarzną. Marchew kiełkuje w temperaturze 4°C, wówczas należałoby je wysiać tuż przed nadejściem pierwszych mrozów. W polskich warunkach klimatycznych jest to zazwyczaj termin na końcu listopada lub początku grudnia. Warto pamiętać, że w przypadku kiedy zimą występują bezśnieżne warunki, pole z uprawą należy okryć słomą lub matami ze słomy. Zbiór marchwi ozimej będzie możliwy wiosną w końcówce maja i na początku czerwca.

Z odmian ozimych pietruszki do uprawy nadają się pietruszka korzeniowa Cukrowa, Kaśka, Lenka. Siewki pietruszki nieco lepiej znoszą spadki temperatury, niż marchew. Siew nasion pietruszki do wcześniej przygotowanej gleby odbywa się w listopadzie lub na początku grudnia.

Z odmian ozimych kopru do uprawy w tunelu foliowym nadaje się Lukullus, Ambrozja, Szmaragd, Amat. Termin siewu kopru ozimego to koniec listopada do lutego.

Z odmian ozimych szpinaku na wczesny zbiór nadają się: Olbrzym Zimowy, Nowozelandzki, Matador. Nasiona wysiewa się zazwyczaj do końca września na głębokość od 2 do 3 cm. W przeciwieństwie do marchwi i pietruszki, gdzie nasiona po siewie nie powinny skiełkować, w przypadku szpinaku nasiona powinny skiełkować, a przed nadejściem zimy rośliny powinny rozwinąć 2 do 3 liści. Spośród warzyw, szpinak jest jedną z tych roślin, które są najbardziej odporne na spadki temperaturowe.

Odmiany warzyw do uprawy ozimej: od lewej koper Szmaragd, marchew Kamila i pietruszka Cukrowa

Zalety i wady uprawy ozimej

Niewątpliwą zaletą uprawy warzyw ozimych jest ich wcześniejszy zbiór wiosną i uzyskiwanie w związku z tym wyższych cen za sprzedany towar. Inną, równie ważną zaletą jest fakt niższych nakładów na ochronę przed chorobami i szkodnikami, ponieważ niektóre z nich po prostu nie występują. Na przykład dzięki uprawie marchwi ozimej unikamy strat spowodowanych przez połyśnicę marchwiankę lub występowanie mączniaka. Tam, gdzie są zalety, muszą być też wady — a do nich niewątpliwie należy ryzyko uprawy pod tzw. chmurką i wszystkie zależności z tym związane. Warto jednak podejmować trud uprawy po to, abyśmy mogli cieszyć się dostępnością świeżych warzyw wczesną wiosną.

Tekst i zdjęcia: Małgorzata Miłek