Nawozy są to pierwiastki lub związki chemiczne powstałe w drodze syntezy chemicznej. Związki te, aby mogły być pobrane przez rośliny, muszą ulec przemianom do form prostych. Wiadomo jest, że rośliny do prawidłowego wzrostu i rozwoju potrzebują odpowiedniego odczynu pH oraz odpowiedniej ilości mikro- i makrolementów. Mają również związane z tym wymagania pokarmowe - odpowiednia ilość na jednostkę produktu. Niektóre grupy roślin wykazują zwiększone zapotrzebowanie na mikroelementy, na przykład rzepak (bor), kukurydza (cynk), zboża (miedź), bobowate (molibden).
W gospodarstwach inwentarzowych, gdzie stosuje się nawozy naturalne — obornik, gnojowicę — rzadziej można spotkać niedobory mikroelementów. W gospodarstwach bezinwentarzowych, gdzie zachodzi takie ryzyko, należy stosować nawozy stałe wzbogacone w mikroelementy oraz nawożenie dolistne. Podstawą decyzji co do ilości i rodzaju stosowanego nawozu powinna zawsze być chemiczna analiza gleb na zawartość podstawowych makroelementów, pH oraz mikroelementów i azotu glebowego. Zwłaszcza w produkcji ogrodniczej polowej oraz na podłożach wymagana jest dobra znajomość zawartości gleb w składniki pokarmowe. Błędy powstałe w wyniku nawożenia mogą być kosztowne. Ważne jest, aby dopasować rodzaj nawozu do gatunków i wymagań uprawianych roślin.
Na rynku działa kilkadziesiąt firm produkujących nawozy dolistne w różnych formach — chelatów, nanocząstek. Dawkowanie tych nawozów powinno być zgodne z zaleceniami na etykietach. Bardzo ważne jest, aby zapoznać się z warunkami stosowania danego nawozu (odpowiednia temperatura, przymrozki, nasłonecznienie).
Nieumiejętne stosowanie nawozów (na przykład tylko azotowe przy braku innych makro- i mikroskładników), zamiast wzrostu plonów może powodować ich spadek.
Oto przykłady synergii (współdziałania) pierwiastków
Związek |
Synergia |
No3- |
K, Mg, Ca |
NH4 + |
P2O4, B, Mo, Ca |
P |
Mg, Mn, Mo |
K |
No3-, B, Zn, Fe |
Krzysztof Domagała