Lipiec i sierpień to dwa najcieplejsze miesiące w roku. To także okres wakacyjny i urlopowy, w którym większość z nas wypoczywa nad wodą. Szczególnie w tym roku lato w Polsce obfitowało w upalne dni z temperaturami przekraczającymi 30°C. Odkąd na świecie potwierdzono zjawisko jakim jest efekt cieplarniany temperatura na ziemi rośnie. Nie ważne, czy to problem gazów cieplarnianych w atmosferze, czy też naturalny cykl słoneczny - zostawmy ten spór naukowcom - faktem jest, że będzie coraz cieplej, a nam pozostaje już jedynie się do tego przyzwyczaić. Podobnie jak w przypadku ludzi, upały mają też swój wpływ na zwierzęta. A co z organizmami wodnymi? Okazuje się że wysokie temperatury silnie oddziałują na cale ekosystemy wodne. Kilka dni upałów potrafi nagrzać wodę w zbiornikach wodnych do niebezpiecznych dla organizmów ją zasiedlających.
Utrzymująca się przez dłuższy czas podwyższona temperatura wody szkodzi rybom i innym organizmom wodnym głównie dlatego, że znajduje się w niej mało rozpuszczonego tlenu. Ilość tlenu w wodzie zależna jest od czynników atmosferycznych, w tym od ciśnienia i temperatury. Im wyższa temperatura, tym mniejsza zawartość tlenu w wodzie. Zapotrzebowanie na tlen może się różnić w zależności od liczby i gatunków ryb przebywających w danym zbiorniku. W dodatku często zdarza się, że do zbiorników wodnych trafiają duże ilości związków azotu i fosforu. Związki te pochodzą ze ścieków, z przenawożenia upraw, a także z przekarmiania ryb, czy też w wyniku przerybienia zbiorników wodnych (zbyt duża obsada ryb na powierzchnię zbiornika wodnego) i sprzyjają silnym zakwitom wodnym mikroorganizmów i glonów. Wówczas w takich zbiornikach wodnych zaczyna dramatycznie brakować tlenu.
Takie warunki są niezwykle szkodliwe dla ryb, które zaczynają się po prostu dusić - dochodzi do zjawiska określanego potocznie jako przyducha. Najgorsza sytuacja ma miejsce w stawach i jeziorach, gdzie - inaczej niż w rzekach - brakuje naturalnego ruchu wody, który dostarczałyby do niej w sposób stały tlen. W gorące dni ryby zwykle gromadzą się w strefach głębokowodnych i bytują przy dnie, gdzie woda jest chłodniejsza i pozostają jeszcze resztki rozpuszczonego w niej tlenu potrzebnego im do życia. W wyniku wyżej zaistniałych czynników często dochodzi do tak zwanego śnięcia ryb (próg letalny). Jest to stan fizjologiczny, w którym ryba jeszcze żyje, ale nie może powrócić do aktywnego życia biologicznego.
Śnięcie ryb to zazwyczaj zjawisko masowe i realny problem, gdyż wyrzucone na brzeg zdychające oraz martwe ryby gniją i zaczynają śmierdzieć, a rozkładające się szczątki zatruwają dodatkowo wodę. Taki widok raczej nie zachęci wczasowiczów czy też wędkarzy do wakacyjnego wypadu nad wodę. Do zjawiska śnięcia ryb może dochodzić także zimą w wyniku zbyt niskiej temperatury głównie w płytkich zbiornikach wodnych, gdzie długotrwałe zlodowacenie powierzchni zbiornika wodnego wraz z zalegającym śniegiem, uniemożliwia fotosyntezę i produkcję tlenu przez rośliny wodne (tzw. "przyducha zimowa"). Zjawisko przyduchy występuje również w przypadku wiosennego lub jesiennego zakwitu wody (objętościowa zmiana zabarwienia spowodowana masowym rozwojem mikroskopijnych, nierozpoznawalnych gołym okiem organizmów żywych, a także w wyniku zatrucia wody trującymi chemikaliami, które dostaną się do wody (np. środkami ochrony roślin, paliwem, chemią przemysłową).
Rafał Sieroń
Źródło: wikipedia.org