Choroby w przechowywaniu warzyw - część 3. Korzeniowe

Głównymi sprawcami chorób warzyw korzeniowych są bakterie i grzyby. Rośliny porażane są w okresie całego cyklu uprawy, a później wraz z uszkodzonymi korzeniami przenoszone są do przechowalni, powodując masowe gnicie składowanych warzyw.

Szara pleśń (Botrytis cinerea)

Może powodować duże straty podczas przechowywania warzyw, ponieważ rozwój grzyba i infekcja korzeni może odbywać się nawet w temperaturze 0˚C. Porażenie następuje poprzez bezpośredni kontakt korzeni zdrowych i chorych, jak również za pośrednictwem zarodników znajdujących się w powietrzu. Miejsca porażenia stają się wodniste, pokryte grzybnią. W warunkach dużej wilgotności i niskiej temperatury grzybnia jest koloru białego z charakterystycznymi szarobrązowymi zarodnikami konidialnymi. Szara pleśń szczególnie intensywnie rozwija się, gdy temperatura w masie przechowywanych korzeni wynosi od 3 do 6˚C i następuje kondensacja pary wodnej na powierzchni korzeni. Zbiór warzyw korzeniowych należy przeprowadzić podczas suchej pogody, nie pozostawiając gleby na korzeniach. Należy unikać uszkodzeń mechanicznych oraz nie dopuścić do więdnięcia korzeni zarówno po zbiorze, jak i podczas przechowywania.

Zgnilizna twardzikowa (Sclerotinia sclerotiorum)

Zwana jest też białą zgnilizną. Jest jedną z groźniejszych chorób warzyw występujących podczas przechowywania. Do przechowalni przenosi się wraz z ziemią i korzeniami zaatakowanymi już w polu i rozwija się ogniskowo przez zetknięcie korzeni chorych ze zdrowymi. Zaatakowane korzenie miękną i pokrywają się białym watowatym nalotem grzybni, z czarnymi, regularnie rozmieszczonymi sklerocjami. Rozwój choroby przebiega szybko w temperaturze powyżej 4˚C i w warunkach wysokiej wilgotności względnej powietrza. Aby ograniczyć porażenie należy przestrzegać prawidłowego zmianowania, rozpocząć zbiór warzyw po obniżeniu się temperatury zewnętrznej, usuwać chore korzenie podczas zbioru, w okresie przechowywania utrzymywać temperaturę na poziomie 0˚C i wilgotność względną powietrza w granicach 95-96%.

Czarna sucha zgnilizna korzeni (Alternaria radiciana)

Pojawia się już po 15-20 dniach od załadunku marchwi do przechowalni czy chłodni. Na korzeniach marchwi, głównie w górnej części powstają wklęsłe, okrągłe plamy, które w warunkach wysokiej wilgotności pokrywają się czarnym nalotem. Porażone tkanki są koloru ciemnoczarnego, wyraźnie oddzielone od tkanek zdrowych. Rozwój grzyba odbywa się nawet w optymalnych warunkach przechowywania. W okresie wegetacji grzyb ten poraża głównie nać marchwi. Zapobieganie porażeniu korzeni przez czarną suchą zgniliznę to: ochrona plantacji podczas wegetacji, staranny zbiór i transport korzeni, utrzymanie optymalnych warunków przechowywania korzeni.

Czarna plamistość korzeni (Thielaviopsis basicola)

Objawy chorobowe w postaci czarnych nieregularnych plam pojawiają się na korzeniach marchwi przechowywanej przez dłuższy czas w zbyt wysokiej temperaturze. Na gnicie są szczególnie narażone umyte korzenie marchwi opakowane w woreczki foliowe. Grzyb dostaje się do przechowalni z resztkami gleby z plantacji marchwi składowanej w podwyższonej temperaturze. Aby zapobiec porażeniu korzeni marchwi, należy bezpośrednio po umyciu schłodzić marchew do temperatury 1-2˚C, następnie pakować do perforowanych woreczków foliowych i składować w temperaturze 0˚C.

Straty spowodowane przez choroby mogą być znacznie zmniejszone, jeśli zastosuje się nowe, czyste i zdezynfekowane skrzynki oraz palety skrzyniowe, a przed każdym sezonem przechowalniczym pomieszczenia zostaną odkażone.

Mokra zgnilizna korzeniowych (Erwinia carotovora ssp carotovora)

W okresie wegetacji na porażonych korzeniach pojawiają się najpierw małe wodniste plamki, brunatniejące i szybko powiększające swoją powierzchnię. Nie ma żadnego nalotu, jaki występuje w przypadku porażenia przez grzyby. Porażone korzenie zamieniają się w śluzowatą masę, o charakterystycznym nieprzyjemnym zapachu. Niska temperatura (0˚C) utrzymywana w czasie przechowywania silnie hamuje rozwój choroby.

Zapobieganie występowaniu mokrej zgnilizny korzeni to: przestrzeganie zmianowania, prawidłowe nawadnianie, zmniejszanie do minimum uszkodzeń mechanicznych podczas zbioru, transportu i załadunku, odkażanie pomieszczeń i opakowań, utrzymywanie optymalnej temperatury i wilgotności względnej powietrza w czasie przechowywania.

tekst i zdjęcie: Anna Chmiel