Sady sokowe - jakie oferty są aktualnie na rynku?

Jednym z tematów poruszanych na 30. Spotkaniu Sadowniczym było zakładanie sadów jabłoniowych z odmian przeznaczonych do produkcji soków.

Sad sokowy (przemysłowy) to taki, z którego całość produkcji przeznaczona jest do przetwórstwa. Zminimalizowane są koszty założenia sadu, muszą być odpowiednio dobrane odmiany, stosowana jest ograniczona ochrona roślin. Ograniczone są też nakłady pracy ręcznej poprzez stosowanie mechanicznego cięcia drzew i mechanicznego zbioru owoców. Całość produkcji powinna być zakontraktowana, aby zapewnić sobie zbyt wyprodukowanych owoców.

Natomiast przy produkcji jabłek deserowych bardzo ważna jest jakość owoców, musi być prowadzona pełna ochrona, dąży się do zminimalizowania udziału jabłek przemysłowych Chcąc uzyskać wysoki plon i dobrą jakość ponoszone są wysokie koszty produkcji, w tym między innymi na ręczny zbiór owoców. Cena za owoce często nie rekompensuje poniesionych nakładów, w związku z tym pewną alternatywną może być wprowadzanie sadów ukierunkowanych na produkcje jabłek przemysłowych.

Przewidywane skutki dla branży sadowniczej w wyniku powstania dużych powierzchni sadów z produkcją przeznaczoną do przemysłu to rozdzielenie produkcji niezależnie od urodzaju i trendów rynkowych, mniejsza zależność cen jabłek deserowych od jabłek przemysłowych, stabilizacja rynku, bardziej konkurencyjny produkt przetworzony na rynkach światowych i impuls dla producentów maszyn rolniczych.

Dobre jabłko przemysłowe powinno mieć średnicę co najmniej 45 mm, owoce muszą być zdrowe i w pełnej dojrzałości, nieodpuszczalna jest duża ilość zanieczyszczeń (ziemia, liście, gałęzie), owoce o odpowiedniej zawartości ekstraktu, pozyskane z odpowiednich odmian.

Jedną z firm oferujących odmiany z grupy RE i odbiór wyprodukowanych jabłek jest Austria Juice. Warunkiem koniecznym do rozpoczęcia współpracy jest zakup drzewek od firmy AJ, wówczas zapewniony jest zbyt. Nie ma możliwości adaptacji istniejących sadów. Firma oferuje wsparcie merytoryczne poprzez doradztwo, monitoring plantacji i komunikaty dot. ochrony drzew owocowych, organizowane są również szkolenia dla producentów. Pierwsza umowa zawierana jest na 15 lat, bez wypowiedzenia przedłuża się na kolejne 3 lata. Jest możliwość zakupu drzewek za gotówkę lub wpłata zaliczki i spłacanie rat w dostarczanym surowcu. Zalecane odmiany to Remo, Rebella, Renora i Rewena, z których w zależności od warunków uprawy można uzyskać plon od 20 do 70 ton z hektara. W tego typu sadach najważniejsza jest ochrona w pierwszej części sezonu, od czerwca zredukowana jest do minimum. Brak ochrony przedzbiorczej i dokarmiania dolistnego. Sugerowana rozstawa to 4 m x 2 m (1300 szt. drzew/ha. Niektórzy sadownicy zagęszczają nasadzenia, montują nawadnianie. Obecnie cena minimalna to 0,30 zł/kg lub cena rynkowa, producent musi dostarczyć owoce do zakładu, rekompensata 1-2 groszy więcej niż cena rynkowa za koszt transportu.

Drugim zakładem skupującym owoce przemysłowe jest firma Döhler. Warunkiem zawarcia umowy jest przekształcenie minimum 2 ha istniejącego sadu. Umowy zawierane są na 3 lata z możliwością przedłużenia, listy dostawców zamykane są w maju. Stała cena na kontrakcie to 0,40 zł, jest możliwość kontraktacji z nowo zakładanego sadu na 10 lat. Zakład ma szerszy zakres akceptowanych odmian. Przy zawieraniu umów należy zadeklarować konkretną ilość owoców, nadwyżka surowca ponad kontrakt kupowana jest po cenie dnia. Kary umowne działają w dwie strony, za nieodebranie surowca lub niedostarczenie zakontraktowanych ilości. W przypadku wystąpienia klęsk żywiołowych jest możliwy aneks do umowy. Obowiązuje sztywna, godzinowa awizacja i tygodniowe grafiki dostaw. Przewaga odmiany Gloster nie jest mile widziana. Powierzchnia minimalna nowo zakładanych sadów to 2 ha, polecane odmiany to Pinova, Chopin, Topaz, Antonówka. Jednorazowe dostawy to minimum 10 ton luzem. Obecnie pod potrzeby zakładu zostało założonych 10 ha sadów sokowych, planowany jest dalszy rozwój tego typu sadów z przemysłowych odmian parchoodpornych.

Decyzja każdego sadownika o zmianie użytkowania sadu musi być przemyślana i dokonana na podstawie analizy kosztów i korzyści finansowych z tego wynikających.

Wiesława Kaczorek

Źródło: wykład Karola Pajewskiego na 30. Spotkaniu Sadowniczym