Choroby w przechowywaniu warzyw - część 1. Kapustowate

Największe straty w okresie przechowywania warzyw kapustowatych powodują patogeny grzybowe i bakteryjne. Głównym czynnikiem sprzyjającym porażeniu warzyw w okresie wegetacji były niekorzystne warunki atmosferyczne. Poniżej przedstawiam choroby warzyw kapustowatych najczęściej obecnie występujące w przechowalniach.

Choroby grzybowe

Szara pleśń (Botrytis cinerea)

Liście zewnętrzne początkowo pokryte są szarym, pylącym nalotem grzybni, a następnie gniją, powodując duże straty. Szczególnie szybko choroba rozwija się w temperaturze około 2˚C i wilgotności względnej powietrza powyżej 95% oraz przy słabej cyrkulacji powietrza. Zapobieganie to unikanie uszkodzeń mechanicznych kapusty podczas zbioru, transportu i załadunku oraz zapewnienie dobrej cyrkulacji powietrza, szybkie schładzanie po załadunku kapusty do przechowalni oraz utrzymanie stałej i niskiej temperatury powietrza, na poziomie 0˚C, przez cały czas przechowywania.

Fuzarioza kapusty (Fusarium avenaceum)

Pierwsze objawy pojawiają się na liściach w postaci wodnistych, potem brunatniejących i pokrywających się pomarańczowym nalotem. W miejscu przebarwień liście bardzo szybko gniją. Obecnie nie ma żadnego środka chemicznego do zwalczania tej choroby. Aby zapobiec jej wystąpieniu należy przestrzegać właściwego zmianowania, nie uprawiać kapusty w monokulturze i bezpośrednio po innych roślinach z rodziny kapustowatych.

Choroby bakteryjne

Mokra zgnilizna bakteryjna (Erwinia spp.)

Porażenie rozpoczyna się na polu. Widocznym objawem u kapusty głowiastej jest zagniwanie i śluzowacenie zewnętrznych liści i głąba. Na przekroju środkowa część głąba jest miękka, o szarym zabarwieniu i nieprzyjemnym zapachu. Podobne objawy bakteryjnego gnicia są również widoczne w czasie przechowywania kapusty. Porażane są główki uszkodzone mechanicznie, przejrzałe i spękane oraz z uszkodzeniami fizjologicznymi. Temperatura poniżej 4˚C hamuje rozwój choroby. U kapusty pekińskiej na liściach pojawiają się początkowo małe wodniste plamki, które z czasem obejmują całą powierzchnię zainfekowanego liścia. Na różach kalafiora i brokuła widoczne są ciemne gnijące plamy. Wystąpieniu choroby sprzyjają długotrwałe opady. Bakteria wnika do rośliny poprzez uszkodzoną mechanicznie tkankę.

Czarna zgnilizna kapustnych (rodz. Xanthomontas)

Bakteria wnika do rośliny w miejscu uszkodzonej tkanki. Infekcji sprzyjają długotrwałe opady w okresie wegetacji. Pierwszym objawem są żółte charakterystyczne plamy na liściach w kształcie litery V. Drugim objawem są czerniejące wiązki przewodzące wchodzące w głąb rośliny i szybkie gnicie całej główki. Na odmianach późnych przeznaczonych do długiego przechowywania, objawy mogą być widoczne dopiero w przechowalni. Ochrona jest bardzo trudna. Najważniejsza jest profilaktyka polegająca m.in. na stosowaniu właściwego zmianowania, uprawie odmian o wysokiej tolerancji na ten patogen.

Anna Chmiel

zdjęcie główne: E. Krempa