Komu przysługują dopłaty bezpośrednie?

Na tak postawione pytanie odpowiedź nasuwa się automatycznie - producentowi rolnemu, który złoży wniosek. Jednak często spotykam się z sytuacją, kiedy rolnicy - pomimo złożenia wniosku -  pobierają dopłaty nienależnie. Często wynika to z niewiedzy tych osób. Z tego względu chciałbym przypomnieć kilka podstawowych zasad.

Przede wszystkim, nie trzeba być właścicielem działki, aby ubiegać się o przysługujące jej płatności. Płatności bezpośrednie nie są przewidziane dla właściciela nieruchomości, ale dla jej posiadacza (użytkownika, dzierżawcy). W praktyce oznacza to tyle, że dopłaty przysługują osobie, która rzeczywiście uprawia grunty rolne, czyli podejmuje decyzje, ponosi koszty i czerpie zyski z prowadzonej uprawy oraz utrzymuje grunty zgodnie z normami i wymogami. Taki stan można odnieść nie tylko do rolnika wykonującego prace osobiście, ale też do osób, które nie są bezpośrednio zaangażowane w pracę - czyli nie wykonują jej osobiście, ale podejmują działania organizacyjne, czy kierownicze.

W tym miejscu należy zaznaczyć, że Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa nie ma obowiązku weryfikowania tytułu prawnego do działek rolnych deklarowanych we wniosku o przyznanie płatności, za wyjątkiem gruntów wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa. W przypadku działki rolnej będącej własnością Skarbu Państwa, państwowej osoby prawnej, jednostki samorządu terytorialnego lub samorządowej osoby prawnej dopłata bezpośrednia przysługuje rolnikowi, który (na dzień 31 maja danego roku) ma do tej działki tytuł prawny.

Kolejna zasada ma zastosowanie w przypadku zaistnienia zmiany użytkownika, np. w przypadku kupna, sprzedaży, zamiany, darowizny, dzierżawy itp. W sytuacji, gdy w trakcie roku zmienia się użytkownik działki, bardzo istotna jest data 31 maja roku, w którym jest składany wniosek obszarowy.

Jeżeli przeniesienie posiadania nastąpiło przed datą 31 maja danego roku, wówczas płatności przysługują nowemu użytkownikowi. W przypadku objęcia w posiadanie działki po tej dacie -  płatności przysługują dotychczasowemu posiadaczowi.

W przypadku śmierci rolnika, który składał wniosek o przyznanie dopłat bezpośrednich, gdy zgon nastąpił w okresie pomiędzy złożeniem wniosku a wydaniem decyzji przyznającej płatności, środki finansowe przysługują spadkobiercy, jeżeli:

• grunty, które były objęte wnioskiem o przyznanie płatności, były w posiadaniu rolnika lub jego spadkobiercy w dniu 31 maja roku, w którym został złożony ten wniosek,
• zwierzęta, które były objęte wnioskiem o przyznanie płatności związanych do zwierząt, były w posiadaniu rolnika lub jego spadkobiercy przez okres, w jakim posiadanie zwierząt jest warunkiem przyznania tych płatności,
• spełnia on warunki do przyznania danej płatności.

Aby spadkobierca mógł przejąć płatności przysługujące zmarłemu, musi złożyć do biura powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, do którego został złożony wniosek przez spadkodawcę, odpowiedni wniosek wraz z wymaganymi załącznikami w terminie 7 miesięcy od dnia śmierci rolnika. Jeśli uprawnionych spadkobierców jest kilku, wówczas załącza się oświadczenia pozostałych spadkobierców o wyrażeniu zgody na wstąpienie tego spadkobiercy na miejsce spadkodawcy i przyznanie mu płatności.

Jacek Kwiecień