Obecna sytuacja epizootyczna w zakresie afrykańskiego pomoru świń (ASF) w naszym kraju jest bardzo poważna. Wirus w sposób niekontrolowany szerzy się w populacji dzików - tylko w ostatnim tygodniu Główny Inspektorat Weterynarii potwierdził kolejnych 25 przypadków pomoru, które wystąpiły na terenie czterech województw. Najwięcej z nich, bo aż 15, pojawiło się w woj. mazowieckim, po 4 przypadki odnotowano w województwach lubelskim i warmińsko-mazurskim, zaś najmniej (2) w woj. podlaskim. Do końca października stwierdzono łącznie 2961 przypadków u dzików oraz 213 ognisk ASF u świń.
Województwo świętokrzyskie jak dotąd jest wolne od ASF. Jednak jeden z przypadków w województwie lubelskim odnotowano zaledwie 4 km od granicy z województwem świętokrzyskim, w pobliżu Annopola. Na tym obszarze Lubelszczyzny nigdy wcześniej nie stwierdzano ASF, najbliższe zachorowania dzików potwierdzono w odległości ok. 60 km od tego przypadku. Nie jest znany wektor, za pomocą którego wirus przeniósł się na tak dużą odległość. Sytuacja ta oznacza jednak, że zagrożenie dla hodowli świń w Świętokrzyskiem jest znacznie większe niż dotychczas.
W związku z tym przypominamy o konieczności ścisłego przestrzegania zasad bioasekuracji, czyli takiego zabezpieczenia gospodarstw, które uniemożliwi wprowadzanie z zewnątrz i rozprzestrzenianie się chorób.
Zgodnie z rozporządzeniem MRiRW z dnia 9 lutego 2018 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie środków podejmowanych w związku z wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń (Dz. U. 2018 poz. 360), we wszystkich gospodarstwach utrzymujących świnie wprowadzone zostały następujące obowiązki:
- karmienie świń paszą zabezpieczoną przed dostępem zwierząt wolno żyjących,
- prowadzenie rejestru środków transportu do przewozu świń wjeżdżających na teren gospodarstwa oraz rejestru wejść osób do pomieszczeń, w których są utrzymywane świnie,
- zabezpieczenie budynku, w którym są utrzymywane świnie, przed dostępem zwierząt wolno żyjących oraz domowych,
- utrzymywanie świń w odrębnych, zamkniętych pomieszczeniach, w których są utrzymywane tylko świnie, mających oddzielne wejścia oraz niemających bezpośredniego przejścia do innych pomieszczeń, w których są utrzymywane inne zwierzęta kopytne,
- wykonywanie czynności związanych z obsługą świń wyłącznie przez osoby, które wykonują te czynności tylko w danym gospodarstwie,
- stosowanie przez osoby wykonujące czynności związane z obsługą świń, przed rozpoczęciem tych czynności, środków higieny niezbędnych do ograniczenia ryzyka szerzenia się afrykańskiego pomoru świń, w tym mycie i odkażanie rąk oraz oczyszczanie i odkażanie obuwia,
- bieżące oczyszczanie i odkażanie narzędzi oraz sprzętu wykorzystywanych do obsługi świń,
- używanie przez osoby wykonujące czynności związane z obsługą świń odzieży ochronnej oraz obuwia ochronnego przeznaczonego wyłącznie do wykonywania tych czynności,
- wyłożenie mat dezynfekcyjnych przed wejściami do pomieszczeń, w których są utrzymywane świnie, i wyjściami z tych pomieszczeń, przy czym szerokość wyłożonych mat powinna być nie mniejsza niż szerokość danego wejścia lub wyjścia, a długość - nie mniejsza niż 1 m, a także stałe utrzymywanie tych mat w stanie zapewniającym utrzymanie skuteczności działania środka dezynfekcyjnego,
- sporządzenie przez posiadaczy świń spisu posiadanych świń, z podziałem na prosięta, warchlaki, tuczniki, lochy, loszki, knury i knurki, oraz bieżące aktualizowanie tego spisu,
- zabezpieczenie wybiegu dla świń podwójnym ogrodzeniem o wysokości wynoszącej co najmniej 1,5 m, związanym na stałe z podłożem - w przypadku utrzymywania świń w gospodarstwie w systemie otwartym;
Ponadto zgodnie z wymienionym rozporządzeniem we wszystkich gospodarstwach utrzymujących świnie zakazuje się:
- wnoszenia i wwożenia na teren gospodarstwa, w którym są utrzymywane świnie, zwłok dzików, tusz dzików, części tusz dzików i produktów ubocznych pochodzących z dzików oraz materiałów i przedmiotów, które mogły zostać skażone wirusem afrykańskiego pomoru świń,
- wykonywania czynności związanych z obsługą świń przez osoby, które w ciągu ostatnich 72 godzin uczestniczyły w polowaniu na zwierzęta łowne lub odłowie takich zwierząt
- zabronione jest karmienie świń zielonką lub ziarnem pochodzącymi z obszarów objętych ograniczeniami lub z obszaru zagrożenia, chyba że poddano je obróbce w celu unieszkodliwienia wirusa ASF lub składowano w miejscu niedostępnym dla dzików co najmniej przez 30 dni przed ich podaniem świniom;
- zabronione jest wykorzystywanie w pomieszczeniach, w których są utrzymywane świnie, słomy na ściółkę dla zwierząt pochodzącej z obszaru objętego ograniczeniami lub obszaru zagrożenia, chyba że tę słomę poddano obróbce w celu unieszkodliwienia wirusa afrykańskiego pomoru świń lub składowano w miejscu niedostępnym dla dzików co najmniej przez 90 dni przed jej wykorzystaniem.
Należy również pamiętać o konieczności przestrzegania przepisów związanych z identyfikacją i rejestracją zwierząt oraz przepisów weterynaryjnych. GIW informuje bowiem, że odszkodowanie w związku z wykryciem ASF nie będzie przysługiwało hodowcom świń m.in. w przypadku:
- wprowadzania do gospodarstwa świń bez wymaganego świadectwa zdrowia i zgody powiatowego lekarza weterynarii, jeżeli jest wymagana;
- nieprzestrzegania przepisów o identyfikacji i rejestracji zwierząt, w tym zasad oznakowania świń, prowadzenia i aktualizowania księgi rejestracji świń, rejestracji siedziby stada w ARiMR oraz terminowego zgłaszania wszystkich zdarzeń dotyczących świń (zmian stanu liczebności, uboju, przemieszczeń).
Małgorzata Duda