Uwaga na śmietkę kapuścianą

Śmietka kapuściana jest dość powszechnie występującym szkodnikiem warzyw - nie tylko kapustnych.

Jest to muchówka z rodziny śmietkowatych o wielkości około 6 mm, szara, z czarnymi szczecinkami i brązowymi oczami. Jaja śmietki są białe, lekko podłużne, powleczone siateczkowatym wzorem. Wylęgłe larwy są białe z lekkim żółtym odcieniem, beznogie, długości około 8-10 milimetrów. Charakterystyczny dla larwy śmietki jest wieniec wyrostków - czarne haczyki gębowe. W ciągu roku może występować od 2 do 3 pokoleń tego szkodnika. Pierwsze pokolenie pojawia się już na koniec kwietnia, a drugie możemy zaobserwować na przełomie czerwca i lipca.

Larwy śmietki kapuścianej żerujące w główce kapusty (fot. M. Miłek)

Zagrożeniem dla warzyw kapustnych są larwy, które żerują już na rozsadzie w korzeniu i szyjce korzeniowej, drążąc korytarze i wyjadając tkankę roślinną. W przypadku gdzie na jednej roślinie jest więcej niż dwie larwy rozsada więdnie i często zamiera. Larwy drugiego i trzeciego pokolenia najczęściej żerują w głównych nerwach liści lub uszkadzają główki (ma to miejsce w uprawie kapusty głowiastej na wczesny zbiór pod osłonami). W porę niezauważone i niezwalczone dorosłe osobniki śmietki doprowadzają do złożenia przez nie jaj i wylęgania się z nich larw. Nieświadomy producent np. kapusty może sprzedawać główki kapusty „z wartością dodaną”, jaką są larwy śmietki.

Zapobieganie i zwalczanie

Po zbiorach roślin poleca się wykonać głęboką orkę, która „wyrzuci” na powierzchnię gleby część tzw. bobówek, które to z kolei bobówki wydziobią ptaki. Poleca się także usuwanie z zewnętrznej części plantacji chwastów, szczególnie z rodziny kapustowatych, na których śmietka również żeruje. Zmianowanie roślin także ma niebagatelne znaczenie, gdyż należy uprawiać rośliny na tym samym miejscu, pochodzące z innych rodzin uprawowych. Można także stosować osłony o bardzo małych oczkach, aby nie dopuścić do składania jaj wokół szyjek korzeniowych roślin kapustnych. Innym sposobem zapobiegania jest monitoring nalotu muchówek na plantację. W tym celu należy ustawić pierwsze pułapki do z wabikiem zapachowym od około 5 kwietnia do około 5 maja (4 tygodnie).

Ustawianie pułapki do monitorowania nalotu śmietki kapuścianej na plantację kapusty

Wabiki, w zależności od warunków pogodowych wymienia się co 5-10 dni (częściej w dni słoneczne i przy wysokich temperaturach).Niezależnie od wielkości plantacji stosuje się dwie pułapki. Sygnałem do wykonania zabiegu ochrony jest zaobserwowanie w pułapkach dwóch samic (średnia z dwóch pułapek) dziennie, przez kolejne dwa dni. Po zaobserwowaniu takiego odłowu należy odczekać kolejne trzy dni i wówczas wykonać zabieg środkiem zarejestrowanym w aktualnym programie ochrony warzyw na dany rok.

Zestaw do odłowu śmietki kapuścianej (fot. M. Miłek)

Jakkolwiek żmudne i nudne wydawałoby się stawianie i monitorowanie pułapek na plantacji, to jest to konieczne chcąc wyprodukować rośliny bez „wartości dodanej”.

Tekst i zdjęcia: Małgorzata Miłek