Wapnowanie jest jednym z podstawowych zabiegów agrotechnicznych - jest elementem zrównoważonego nawożenia roślin i pozytywnie wpływa na środowisko przyrodnicze.
Optymalny dla danej rośliny odczyn powoduje prawidłowy rozwój systemu korzeniowego rośliny, a później całej rośliny. Stosowane nawozy azotowe są wykorzystywane do tworzenia wielkości i jakości plonu. Na glebach zakwaszonych system korzeniowy roślin nie jest rozwinięty prawidłowo. Rośliny nie wykorzystują stosowanych nawozów azotowych. Niewykorzystane nawozy mogą przedostać się do wód i stanowić zagrożenie dla środowiska ewentualnie kumulować się w roślinach w postaci azotanów i stanowić zagrożenie dla zdrowia człowieka.
W glebach o odczynie bardzo kwaśnym związki fosforu ulegają uwstecznieniu i nie są dostępne dla roślin. Z powodu braku fosforu rośliny nie mogą się prawidłowo rozwijać. Niewykorzystane związki fosforu mogą przedostawać się do rzek, jezior gdzie stanowią zagrożenie dla środowiska (procesy eutrofizacji wód). Uregulowany odczyn gleb warunkuje prawidłowe wykorzystanie fosforu.
W glebach bardzo kwaśnych i kwaśnych dochodzi do uaktywnienia się związków glinu, który jest toksyczny dla roślin. W środowisku bardzo kwaśnym metale ciężkie występują w formach łatwo dostępnych dla roślin i mogą być pobierane i kumulowane w roślinach. Wapnowanie gleb ogranicza dostępność metali ciężkich dla roślin.
W glebach o optymalnym odczynie mikroelementy są pobierane i uczestniczą w budowaniu wielkości i jakości plonu. Na glebach bardzo kwaśnych i kwaśnych pobieranie mikroelementów jest utrudnione lub niemożliwe. Brak mikroelementów powoduje ograniczenie plonowania, niewykorzystanie innych czynników plonotwórczych azotu, fosforu co ma niekorzystny wpływ na środowisko. Wapnowanie korzystnie wpływa na efektywność nawożenia mineralnego.
W glebach o odczynie zbliżonym do obojętnego zachodzi prawidłowy rozwój mikroflory glebowej amonitryfikatorów, nitryfikatorów, denitryfikatorów, które uczestniczą w tworzeniu związków próchnicznych i utrzymaniu lub zwiększaniu żyzności gleb. Optymalny odczyn jest też warunkiem rozwoju bakterii symbiotycznych, wiążących azot z powietrza z którego mogą korzystać rośliny żyjące w symbiozie (bobowate) a później rośliny uprawiane jako następcze. Następuje ograniczenie mineralnego nawożenia azotowego co jest korzystne dla środowiska.
Na glebach o uregulowanym odczynie możemy uprawiać cały szereg roślin cennych gospodarczo np. jęczmień jary, buraki cukrowe, lucerna, warzywa i inne. Na glebach kwaśnych lista uprawianych gatunków jest ograniczona np. żyto ozime, łubin żółty, seradela.
Związki wapnia uczestniczą w tworzeniu agregatowej (gruzełkowej) gleby. Gleby o strukturze gruzełkowej mają korzystne stosunki powietrzno-wodne. W takich glebach zachodzi prawidłowy rozwój mikroflory i innych organizmów glebowych. Gleby w dobrej strukturze cechują się wyższym plonowaniem. Brak tlenu w środowisku glebowym powoduje przewagę procesów gnicia resztek pożniwnych i uwalniania metanu i dwutlenku węgla. Gleby o wadliwej strukturze, zbite, zakwaszone zaliczane są do gleb zdegradowanych.
Za zmiany klimatyczne odpowiadają przedostające się do atmosfery gazy, para wodna, metan, tlenki azotu, dwutlenek węgla. Maksumalne wykorzystanie związków azotu na glebach o uregulowanym odczynie ogranicza ich emisję do atmosfery. Zbliżony do obojętnego odczyn gleby wpływa na rozwój mikroflory rozkładającej i syntezującej związki próchniczne. Mała aktywność mikrorganizmów, a czasem nawet ich brak powodują, że zamiast rozkładu następują procesy gnicia resztek pożniwnych i uwalnianie metanu oraz dwutlenku węgla do atmosfery.
Krzysztof Domagała