Mikroelementy ważnym elementem zrównoważonego nawożenia

Podstawowym celem zrównoważonego nawożenia jest pokrycie potrzeb pokarmowych roślin na poziomie umożliwiającym uzyskanie opłacalnych, wysokiej jakości plonów oraz zredukowanie zagrożeń dla człowieka i środowiska naturalnego. Mikroelementy są niezbędne dla prawidłowego rozwoju roślin. Zaliczamy do nich: bor, miedź, cynk, żelazo, molibden i mangan.

Mikroelementy odgrywają duża rolę w rozwoju roślin­­­: uczestniczą w procesie fotosyntezy, przemianach związków azotu i tworzeniu białek, są aktywatorami enzymów w reakcjach biochemicznych, podnoszą odporność roślin na patogeny. Ich brak lub niedobór w roślinach wpływa negatywnie na plonowanie i jakość plonów (prawo minimum). Mikroelementy odgrywają również ważną role w środowisku glebowym ­­­- wpływają na tzw. równowagę jonową. Brak mikroelementów pogarsza wykorzystanie innych składników pokarmowych. Mikroelementy wpływają na aktywność mikroflory glebowej, szczególnie w procesach wiązania azotu atmosferycznego.

Według badań Okręgowych Stacji Chemiczno-Rolniczych w Polsce 75% gleb jest ubogich w bor, 40% w miedź, 20% w molibden, a 10% w cynk i mangan. Bardzo ważnym czynnikiem decydującym o dostępności mikroelementów jest odczyn gleby, który na glebach bardzo kwaśnych i kwaśnych jest utrudniony.

Rośliny mają swoje specyficzne wymagania w stosunku do mikroelementów

Nawożenie mikroelementami powinno być oparte na znajomości zasobności gleb w mikroelementy (badania w OSCh-R) oraz znajomości potrzeb pokarmowych roślin odnośnie mikroelementów.

Źródłem mikroelementów dla roślin są nawozy naturalne, mineralne stałe oraz nawozy dolistne.

Nawozy naturalne

Nawozy naturalne są bogatym źródłem mikroelementów dla roślin. Na polach nawożonych nawozami naturalnym trudno zaobserwować niedobory mikroelementów Poniższa tabela prezentuje skład chemiczny obornika od bydła (zawartość mikroelementów w mg/kg świeżej masy).

Nawozy mineralne stałe z dodatkiem mikroelementów

Producenci nawozów mineralnych przy produkcji nawozów pod konkretne uprawy starają się wzbogacić produkowane nawozy o mikroelementy niezbedne dla danej rośliny ,grupy roślin np. Amofoska 5 10 25 z borem, Lubofoska pod zboża z miedzią i manganem, Superfosfat wzbogacony 40% P₂O₅. z mikroelementami. Nawozy do produkcji ogrodniczej zawierają w swoim składzie makro- i mikroelementy, np. Azofoska, Fruktus, Florowit. Yara Mila Complex.

Nawozy dolistne

W praktyce rolniczej mikroelementy najczęściej są stosowane w postaci oprysku nalistnego. Jest kilkaset rodzajów nawozów dolistnych. Możemy podzielić je ogólnie na uniwersalne np. Ekolist Standard i specjalistyczne zawierające podstawowe makro- i mikroelementy. Nawozy specjalistyczne są przeznaczone do stosowania w określonych grupach roślin. Skład mikroelementów jest dopasowany do specyficznych wymagań roślin uprawnych np. Plonwit Z, Ekolist zboża, Zboża forte. Na rynku są również nawozy o zwiększonej ilości jednego mikroelementu przeznaczone do interwencyjnego stosowania w przypadku wystąpienia niedoborów np. Bor Forte, Suplo Mono Cynk. Nawozy dolistne stosuje się kilkakrotnie w okresie wegetacji. Dawki i  terminy stosowania są zawarte na etykietach tych nawozów. W czasie stosowania należy zwrócić uwagę na warunki atmosferyczne.

Nie należy stosować nawozów dolistnych w wysokich temperaturach i przy wysokim nasłonecznieniu. Możliwość łączenia nawozów ze środkami ochrony powinna być zapisana na etykiecie nawozu.

Krzysztof Domagała