Co warto wiedzieć o prosie

Proso jest pradawnym zbożem, jednym z pierwszych, które człowiek zaczął uprawiać. Wywodzi się z Chin i jest uprawiane na Ziemi od niemalże 12 tysięcy lat. Jest to jednoroczna, samopylna roślina jara, należąca do gatunków jednorocznych traw z rodziny wiechlinowatych. Rośnie dziko w Azji, południowej Afryce, Australii, Meksyku i na Hawajach.

Gatunkiem typowym prosa jest Panicum miliaceum, czyli proso zwyczajne. Proso jest ciepłolubne i dobrze rośnie w umiarkowanym klimacie, a dzięki dobrej odporności na niedobory wody jest uprawiane w niektórych rejonach Afryki.

Proso ma grube źdźbła, osiągające od 50 cm do 120 cm, odporne na urazy mechaniczne. Liście zboża są równowąskie i długie, osadzone naprzemiennie. Mają wydłużony kształt, a ich powierzchnię pokrywają drobne włoski. Kwiatostan prosa zwyczajnego występuje w postaci luźnych wiech. Charakterystyczną cechą są jego ziarna, które są małe i okrągłe koloru żółtozłotego, tkwiące w twardych plewkach.

W średniowieczu na ziemiach polskich szczególną popularnością cieszyły się jagły, które mielono na mąkę, wyrabiano z nich kaszę, zaś odpadami karmiono zwierzęta hodowlane. W ostatnich latach popularność tego zboża ponownie wzrosła ze względu na zainteresowanie zdrowym stylem życia.

Ziarna prosa to bogactwo składników odżywczych. Regularne pożywanie produktów z tego zboża takich jak kasza jaglana, mąka czy płatki jaglane korzystnie wpływa na stan naszego zdrowia i samopoczucie. Poza brakiem glutenu proso wyróżnia się wieloma walorami odżywczymi. Ma niższy indeks glikemiczny, niż pszenica czy ryż. W ziarnie prosa jest sporo witamin z grupy B, cenna witamina K, kwas foliowy, a także wiele minerałów takich jak cynk, magnez, miedź, potas, wapń i żelazo.

Włączenie tego zboża do codziennej diety to najlepszy sposób na ochronę naszego zdrowia. Zawarty w prosie magnez obniża ciśnienie krwi i sprawia, że ryzyko wystąpienia zawału czy miażdżycy znacznie spada. Potas utrzymuje ciśnienie na właściwym poziomie i dodatkowo rozszerza naczynia krwionośne. Wysoka zawartość błonnika doskonale poprawia funkcjonowanie układu pokarmowego, likwidując zaparcia i wzdęcia. Zawarte żelazo zmniejsza ryzyko wystąpienia anemii, a cynk i siarka poprawiają stan włosów oraz kondycję skóry i paznokci. Mąka z prosa pozbawiona jest glutenu, co czyni ją produktem z wyboru dla osób, które go nie tolerują. Produkty z prosa mają odczyn zasadowy, a tym samym działają odkwaszająco na nasz organizm.

Pod względem zawartości białka kasza jaglana przewyższa ryż, kaszę gryczaną, a pod względem zawartości tłuszczu ustępuje tylko płatkom owsianym, dlatego jest uważana za pełnowartościowy pokarm dietetyczny. Odznacza się dobrą przyswajalnością białka - 85%, tłuszczów - 90% i węglowodanów - 98%.

Możliwości produkcyjne prosa są duże. Można uzyskać średnio od 3 do 4 ton z 1 hektara, a na urodzajnych, żyznych glebach przy korzystnym układzie warunków pogodowych w okresie wegetacji, nawet więcej. Dla uzyskania wysokich i wiernych plonów zalecana jest uprawa prosa odmiany Gierczyckie i Jagna.

Marta Toś