Parlament Europejski przyjął rezolucję białkową

17 października 2023 roku Parlament Europejski przyjął rezolucję białkową. We wstępie w kilkudziesięciu punktach przedstawiono rolę, jaką rośliny białkowe odgrywają w żywieniu ludzi, zwierząt, ich znaczenie dla gleby i środowiska, klimatu, poprawy dochodów rolników i zapewnienia bezpieczeństwa białkowego.

70% białka wykorzystywanego w Unii Europejskiej pochodzi z importu i to od małej grupy dostawców. Zakłócenia łańcucha dostaw utrudniają dostępność paszy, a także powodują znaczny wzrost kosztów. Dodatkowo większość sprowadzanej soi jest modyfikowana genetycznie (tzw. soja GMO), co budzi niepokój konsumentów żywności.

Wnioski końcowe rezolucji białkowej oraz zalecenia do opracowania strategii, którą ma przygotować Komisja Europejska

Rośliny białkowe odgrywają duże znaczenie w zrównoważonym rozwoju rolnictwa, który Unia Europejska powinna realizować. Białka są zasadniczymi i niezbędnymi składnikami zrównoważonego i zdrowego odżywiania, żywienia ludzi i paszy dla zwierząt. Białka roślinne mają również kluczowe znaczenie dla przejścia na zrównoważone systemy żywnościowe, a zwiększona uprawa roślin strączkowych i użytków zielonych przyczynia się do bardziej zrównoważonego i zróżnicowanego rolnictwa oraz zmniejsza zapotrzebowanie na nawozy.

Przetwarzanie roślin wysokobiałkowych i użytków zielonych w wysokoprocentową mączkę białkową generuje oleiste produkty uboczne, które mogą przyczyniać się do rozwoju gospodarki o obiegu zamkniętym i być wykorzystywane do spożycia przez ludzi, produkcji energii ze źródeł odnawialnych, nawozów, paszy dla zwierząt lub produkcji ekologicznych chemikaliów.

Białka roślinne przyczyniają się również do ograniczania emisji gazów cieplarnianych. Popyt na białko będzie stale rosnąć, zarówno w skali światowej, jak i w UE. Produkcja białka w UE jest ważnym sektorem: przykładowo w UE produkuje się 77% białka wykorzystywanego do produkcji pasz. W Unii odnotowuje się jednak deficyt roślin wysokobiałkowych, Z UE pochodzi jedynie 29% wysokobiałkowej paszy potrzebnej do zrównoważenia dawki pokarmowej dla zwierząt gospodarskich. Jednocześnie pandemia COVID-19 i rosyjska inwazja na Ukrainę mają dramatyczny wpływ na światowy handel i jasno pokazują, że UE musi zdywersyfikować swoje łańcuchy dostaw żywności, jak wskazano w deklaracji wersalskiej.

Jest potrzeba opracowania kompleksowej strategii Unii Europejskiej w zakresie białka, która powinna umożliwić zwiększenie produkcji białka w UE w perspektywie krótko-, średnio- i długoterminowej.

Strategia w zakresie białka powinna opierać się na kilku filarach:

• Wizja zwiększenia produkcji białka w UE. Produkcję białka należy uznać za kluczowy aspekt systemu żywnościowego UE, a jednocześnie propagować zrównoważony rozwój wszystkich możliwych źródeł białka. Należy zmniejszyć zależność od jednego lub kilku dostawców.
• Lepsze warunki produkcji białka w UE. Rolnicy muszą odgrywać centralną rolę w strategii w zakresie białka. Konkurencyjne rolnictwo jest uzależnione od zrównoważonych środków produkcji, takich jak dodatki paszowe, dobrej jakości materiał roślinny, nawozy i zdrowe gleby. W szczególności dobrej jakości materiał roślinny (w tym nasiona) jest niezbędny, aby zwiększyć produkcję białka roślinnego. Ponadto praktyki polegające na uprawie i wykorzystywaniu roślin wysokobiałkowych często wymagają nowych praktyk zarządzania i współpracy między rolnikami.
• Rozwój białek roślinnych i alternatywnych do produkcji żywności i paszy. Rozwój sektora produkcji białka roślinnego będzie korzystny dla europejskich rolników, jakości gleby, różnorodności biologicznej, klimatu i zdrowia ludzkiego. Polityka dotycząca strategii w zakresie białka musi stworzyć równe warunki działania dla podmiotów i produktów. Kluczowe znaczenie ma rozszerzenie badań i rozwoju w dziedzinie białek roślinnych i alternatywnych.
• Kompleksowe podejście obejmujące cały łańcuch wartości w sektorze żywności. Produkcja białka w UE nie wzrośnie, jeżeli nie będzie na nią popytu napędzanego przez rynek. Potrzebna jest zatem lepsza koordynacja i współpraca między podmiotami łańcucha dostaw, aby wypełnić luki między rolnikami, przetwórcami i detalistami.
• Konkretne działania polityczne. Komisja Europejska powinna przygotować zbiór przepisów prawnych i działań organizacyjnych, wykorzystać zasoby wiedzy, zapoznać się z już prowadzonymi działaniami, aby przygotowaną strategię wprowadzić do praktyki rolniczej.

Krzysztof Domagała

Źródło: www.europarl.europa.eu/doceo/document/A-9-2023-0281_PL.html