Rolnictwo podlega ciągłym procesom rozwojowym. Następują procesy intensyfikacji rolnictwa, wzrostu produkcji. Powinny być one prowadzone w sposób odpowiedzialny i zrównoważony. Aktualnymi trendami rozwojowymi rolnictwa są: żywność wysokiej jakości, troska o środowisko, rolnictwo przyjazne klimatowi - ograniczanie emisji gazów cieplarnianych, dbałość o żyzność gleby, jakość wody, dobrostan zwierząt, ochrona bioróżnorodności rolniczej.
Zrównoważona intensyfikacja produkcji roślinnej (SCPI, ang. Sustainable Crop Production Intensification) zakłada efektywne i rentowne rolnictwo zwiększające produkcję, ale zachowujące, a nawet polepszające zasoby naturalne, takie jak gleba i woda. SCPI oznacza rolnictwo dające szerokie korzyści społeczno-ekonomiczne i środowiskowe dla producentów i całej społeczności, również poprzez zwiększanie bioróżnorodności. Zrównoważone rolnictwo musi nie tylko ograniczać emisję gazów cieplarnianych i zwiększać zawartość materii organicznej w glebie, ale również adaptować się do zmian klimatu. Jednym z nurtów zrównoważonej intensyfikacji jest promowanie rolnictwa konserwującego, które stawia na pierwszym miejscu ochronę gleby, zakłada zwiększanie różnorodności gatunkowej w zmianowaniu, płodozmianach, integrowaną ochronę przed szkodnikami, chorobami chwastami oraz wydajną gospodarkę wodną.
Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) sformułowała następującą definicję rolnictwa konserwującego (CA, ang. conservation agriculture) - jest to system produkcji rolnej, którego celem jest osiągnięcie zarówno wysokiej produkcji jak i wysokiej wydajności przy jednoczesnym poprawianiu bazy zasobów naturalnych, polegający na zastosowaniu trzech głównych zasad:
Rolnictwo konserwujące obejmuje wiele praktyk rolniczych i zaleca ich łączne
stosowanie. Stosowanie praktyk rolnictwa konserwującego pomaga zwiększyć zawartość substancji organicznych w glebie, zapobiegać rozrostowi chwastów, zwalczać szkodniki i choroby, ograniczyć utratę gleby oraz poprawić jej żyzność. W porównaniu z tradycyjną uprawą gleby metody te mogą zmniejszyć erozję gleby nawet o 90 %.
W Europie powołano europejskie stowarzyszenie rolnictwa konserwującego - European Conservation Agriculture Federation - ECAF, które zajmuje się edukacją i promocją tego modelu produkcji rolnej.
Organizacja ECAF została utworzona w Brukseli 14 stycznia 1999 r. jako międzynarodowe stowarzyszenie non-profit. Prowadzone działania mają zachęcić do wszelkich kwestii związanych z utrzymaniem gleby rolnej i jej różnorodności biologicznej w zakresie zrównoważonego rolnictwa.
Cele ECAF to:
Conservation Agriculture (CA) definiuje się jako zrównoważony rolniczy system produkcji obejmujący zestaw praktyk rolniczych dostosowanych do wymagań upraw i lokalnych warunków każdego regionu, którego techniki uprawy i gospodarowania glebą chronią glebę przed erozją i degradacją, poprawiają jej jakość i różnorodność biologiczną, a także przyczyniają się do zachowania zasobów naturalnych, wody i powietrza, przy jednoczesnej optymalizacji plonów.
Praktyki agrotechniczne CA opierają się na trzech spójnych zasadach:
W Polsce badania nad rolnictwem konserwującym prowadzi IUNG-PIB Puławy. Wyniki badań dostępne są w publikacjach, artykułach naukowych. W ostatnich latach w praktyce rolniczej wzrasta udział uprawy konserwującej jako podstawowej metody uprawy roli i roślin. W 2022 roku na polu doświadczalnym ŚODR Modliszewice wykonano pokaz uprawy konserwującej.
Krzysztof Domagała
Źródło: