Świętokrzyski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach

BiP

ISO Poczta

Świętokrzyski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach Modliszewice, ul. Piotrkowska 30, 26-200 Końskie

Strona główna/Informacje i porady/Rozwój obszarów wiejskich/Dobre przykłady markowych produktów tradycyjnych województwa świętokrzyskiego i małopolskiego

Aktualne informacje z działu

Dobre przykłady markowych produktów tradycyjnych województwa świętokrzyskiego i małopolskiego

2018-06-25

W dniach od 18 do 20 czerwca br. 27-osobowa grupa rolników, przetwórców, właścicieli gospodarstw agroturystycznych i przedsiębiorców branży gastronomicznej z powiatów skarżyskiego, koneckiego, włoszczowskiego, jędrzejowskiego i kazimierskiego wzięła udział w wyjeździe studyjnym nt. Kreowanie marki opartej na produkcie tradycyjnym i regionalnym na przykładzie doświadczeń podmiotów funkcjonujących w ramach szlaków kulinarnych woj. świętokrzyskiego i małopolskiego. Przedsięwzięcie zostało zrealizowane przez ŚODR Modliszewice w ramach projektu pn. „Świętokrzyska Kuźnia Smaków - lokalna marka”, realizowanego w ramach Schematu II Pomocy Technicznej KSOW PROW 2014-2020. Plan Operacyjny na lata 2018-2019.

W trakcie trzydniowej wizyty uczestnicy zapoznali się z dobrymi przykładami produktów tradycyjnych z Małopolski i Ponidzia w woj. świętokrzyskim funkcjonujących pod szyldem lokalnych marek oraz wpisanych na Listę Produktów Tradycyjnych prowadzoną przez MRiRW i posiadających chronione oznaczenia unijne. Wizyty były okazją do poznania wspaniałych ludzi, specjalistów w swojej branży, którzy pomimo utrudnień wynikających ze sprzedaży swoich produktów znaleźli pomysł na biznes i życie. Ważnym elementem wyjazdu było również pokazanie wykorzystania takich produktów w ofercie turystycznej województwa małopolskiego i świętokrzyskiego. Organizatorem wyjazdu był Świętokrzyski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach dział Rozwoju Obszarów Wiejskich, a realizatorem merytorycznym firma TOSCA dr Jacek Szklarek.

W trakcie wyjazdu odwiedziliśmy 6 przykładowych podmiotów oferujących żywność tradycyjną, w tym: 3 wizyty w obiektach funkcjonujących pod szyldem Świętokrzyskiej Kuźni Smaków w pow. buskim oraz 3 wizyty w obiektach w woj. małopolskim będących przykładem lokalnych marek opartych na dziedzictwie kulturowym i kulinarnym, będących atrakcją turystyczną regionu Małopolski. Wizyty rozpoczęły się od „Olejarni Zagłoby” w Mikułowicach. Obiekt znajduje się na szlaku kulinarnym Świętokrzyska Kuźnia Smaków oraz jest zrzeszony w Ogólnopolskiej Sieci Zagród Edukacyjnych. Znajduje się tu mała linia produkcyjna do tłoczenia oleju, a także druga - archaiczna, do celów pokazowych, w skład której wchodzi unikatowa prasa tłokowa z żeliwa licząca sobie co najmniej 150 lat, z ręcznym napędem. Uczestnicy mieli okazję wziąć udział w pokazie tłoczenia oleju w tej zabytkowej prasie oraz popróbować prosto spod prasy, ciepłego oleju z rzepaku, a także kilku innych, które tłoczone są tu do celów sprzedaży jak np. olej z czarnuszki, rydzowy, słonecznikowy, z pestek dyni czy z konopi. Kolejnym obiektem na trasie Świętokrzyskiej Kuźni Smaków było gospodarstwo rybackie „Budy” z pensjonatem „Jesionowy Dworek”. Gospodarstwo o powierzchni 75 ha z tego 40 ha zajmują stawy rybne, specjalizuje się w hodowli karpia, amura, jesiotra. Posiada znak „Jakość Tradycja” dla karpia królewskiego z Bud. Ryby są tu główną atrakcją kulinarną obiektu, stąd w ofercie żywieniowej „Jesionowego Dworku” zajmują kluczowe miejsce, o czym mogli się przekonać uczestnicy wyjazdu degustując karpia i amura wędzonego. Ostatnim obiektem Świętokrzyskiej Kuźni Smaków na Ponidziu była restauracja „Zajazd Mateo” z ofertą kuchni regionalnej i produktem tradycyjnym wpisanym na Listę Produktów Tradycyjnych pn. „śliwka Damacha”. Właścicielka - pani Basia Kapusta - opowiedziała uczestnikom o swojej działalności i o umiejętności funkcjonowania na konkurencyjnym rynku gastronomicznym, czego potwierdzeniem był zaserwowany obiad regionalny z deserem - racuszkami z migdałami i powidłami z damachy. Pierwszy dzień wyjazdu studyjnego zakończyliśmy wyprawą pieszą Doliną Prądnicką w Ojcowskim Parku Narodowym do pstrągarni ojcowskiej na potoku Będkówka, gdzie znajduje się hodowla pstrąga potokowego, którego tradycja w Ojcowie sięga lat 30. ubiegłego wieku. Pstrąg potokowy z Ojcowa jest markowym produktem tradycyjnym Małopolski, jest również wpisany na Listę Produktów Tradycyjnych MRiRW. Nocleg z późną kolacją czekał nas w Chochołowym Dworze w Jerzmanowicach, obiekcie rekomendowanym przez organizację Slow Food Polska, z bardzo miłą obsługą i pyszną kolacją.

Drugi dzień wyjazdu studyjnego rozpoczęliśmy od wykładu nt. Kreowanie marki opartej na produkcie tradycyjnym i regionalnym przeprowadzonym przez dr Jacka Szklarka oraz spotkania z dyrektorem „Chochołowego Dworu” panią Moniką Michalczyk i z szefem kuchni Tomaszem Kowalem, którzy opowiedzieli o fenomenie „Chochołowego Dworu” jako marce oraz o otrzymaniu rekomendacji Slow Food Polska. Obiekt, jak podkreślali, skupia się na kliencie indywidualnym, ze szczególną ofertą dla rodzin z dziećmi. Ich nowym przedsięwzięciem są bezpłatne warsztaty kulinarne dla dzieci w każdy weekend oraz ogród lawendowy z letnią restauracją LaWenda. Pytań do prelegentów było tak dużo, że spóźniliśmy się do kolejnego obiektu tj. „Zagrody Młynarskiej Boroniówka” na Podzamczu w Ojcowie, przepięknym obiekcie drewnianej architektury przemysłowej, którego historia sięga XV wieku. Obecne zabudowania pochodzące z 1850 roku dzięki determinacji ich właścicieli od 2015 roku znów działają. Młyn jak dawniej mieli ziarno na kamieniach na pytlową mąkę, w którą większość uczestników się zaopatrzyła. Jest to najstarszy i najcenniejszy zespół młynarski w Dolinie Prądnika - jeden z niewielu zachowanych tego typu obiektów na całej Jurze, dodatkowo z oryginalnym wyposażeniem i starymi urządzeniami działającymi do dziś. Boroniówka, to nie tylko młyn, to również działający tartak wodny na jedną piłę, który jest uruchamiany dla zwiedzających co również zobaczyliśmy. Obiekt pełni rolę zagrody edukacyjnej, zrzeszonej w Ogólnopolskiej Sieci Zagród Edukacyjnych. Ostatnim punktem merytorycznym w drugim dniu wyjazdu była „Winnica Wieliczka" w Pawlikowicach - jedyna biodynamiczna winnica w Polsce. Prowadzona przez jedną z najlepszych polskich enolog Agnieszkę Wyrobek - Rousseau z mężem, posiadaczkę prestiżowego Diplôme National d'Œnologue zdobytego w najstarszej francuskiej uczelni winiarskiej - na Uniwersytecie w Montpellier we Francji, autorkę wielu artykułów w prasie specjalistycznej oraz pierwszej w historii książki o produkcji cydru napisanej po polsku, którego z jej przetwórni mieliśmy przyjemność posmakować, szczególnie tego z nutą czarnego bzu, który wszystkim oczywiście bardzo smakował.

Ostatni dzień wyjazdu spędziliśmy w Wieliczce i jej okolicach. Zwiedziliśmy między innymi Kopalnię Soli „Wieliczka”, która w 1978 r. została wpisana na listę UNESCO, posiada tytuł Lidera Marki Małopolskiej oraz Medal Europejski - wyróżnienie przyznawane przez Business Centre Club za wyroby i usługi o standardzie europejskim. Zapoznaliśmy się z technologią pozyskiwania soli wielickiej tzw. warzonej, która gości na wielu polskich stołach, a która odzyskiwana jest z naturalnej solanki wypływającej ze złóż poprzez odparowanie wody. W latach 1999 - 2003 dokonano tu modernizacji istniejącej wówczas warzelni i zastąpienia jej nowym zakładem utylizacji wycieków. Obecnie Kopalnia nie prowadzi działalności przemysłowej, niemniej wciąż można kupić wielicką sól warzoną. Ta wyjątkowo czysta warzonka pochodzi z ekologicznego zakładu utylizacji podziemnych wód zasolonych, który w nowocześnie skomputeryzowanej warzelni wytwarza obecnie kilkanaście tysięcy ton soli rocznie. Wielicka sól posiada certyfikat Dziedzictwo Kulinarne Małopolski, została również wpisana w 2005 roku na LPT. W okolicach Wieliczki odwiedziliśmy również producenta wędlin tradycyjnych firmę „Gawor” z Podstolic, rodzinną masarnię działającą oficjalnie od 1989 roku. Wyroby z tej małej masarni posiadają liczne certyfikaty i nagrody branżowe w tym między innymi: certyfikat „Jakość Tradycja", certyfikat wyrobów ekologicznych, certyfikat systemu Produkt Lokalny Małopolski oraz znak unijny pn. Chroniona Nazwa Geograficzna dla „kiełbasy piaszczańskiej”. Większość wytwarzanych tu wyrobów to produkty naturalne z dodatkiem ziół i przypraw naturalnych oraz soli kamiennej. Jedynie do kilku wyrobów dodawana jest w minimalnej ilości sól peklująca. Ostatnim punktem pobytu w Małopolsce było gospodarstwo rybackie „Nasza Ryba” w Dolinie Będkowskiej z restauracją „Osada Rybacka”, do którego trzeba było dojść pieszo prawie kilometr. Po wielkim trudzie z dotarciem na miejsce - jak się okazało dla niektórych, mieliśmy okazję zjeść tu prosty obiad składający się zupy rybnej (w skład zupy wchodziły trzy gatunki ryb) oraz dania zasadniczego - pstrąga z zestawem surówek i frytkami. Droga powrotna do autobusu okazała się o wiele łatwiejsza i jakby krótsza niż wcześniej, co po tak obfitym obiedzie wyszło zapewne wszystkim na zdrowie.

Podsumowując ten trzydniowy wyjazd szkoleniowy Jacek Szklarek podkreślił, że producenci wyrobów tradycyjnych pełnią swego rodzaju misję, zaspokajając pewną ważną potrzebę swoich klientów, regionu czy nawet kraju i aby zawsze byli wierni tej zasadzie, nie szukając drogi na skróty. Wyjazd był też okazją do wymiany doświadczeń, nawiązania kontaktów, inspiracją do nowych działań oraz zwiedzenia przepięknego zakątka naszego kraju jakim jest Dolina Będkowska i Pogórze Wielickie.

Teresa Wąsik