Produkcja rolnicza, w zależności od stopnia intensywności gospodarowania, może sprzyjać utrzymywaniu lub zwiększaniu bioróżnorodności, bądź wpływać ograniczająco na bogactwo gatunkowe i liczebność różnych organizmów występujących na polach uprawnych i użytkach zielonych.
Termin ,,różnorodność biologiczna” (ang. biodiversity) został wprowadzony do terminologii naukowej przez Thomasa Lovejoya w 1980 r. i oznacza zróżnicowanie wszystkich organizmów żyjących na ziemi. Obecnie to jedno z najważniejszych zagadnień w ekologii i ochronie przyrody, używane w kontekście szacowania potencjalnych zagrożeń dla środowiska naturalnego, a w szczególności utraty siedlisk, wymierania gatunków oraz zmniejszania się puli genowej w populacjach danych gatunków. Różnorodność biologiczna, nazywana jest również bioróżnorodnością.
Bioróżnorodność obejmuje:
Bogactwo różnorodności biologicznej w naszym kraju jest wypadkową wielu czynników, przyrodniczych, glebowych, klimatycznych, społecznych i gospodarczych. Kształtuje je rozmaitość krain geograficznych: górskich, nizinnych, nadmorskich i morskich, oraz położenie kraju na pograniczu klimatów: atlantyckiego i kontynentalnego. Bioróżnorodność Polski, a szczególnie różnorodność gatunkowa należy do najwyższych w Europie Środkowej, a różnorodność ekosystemowa charakteryzuje się szczególnym bogactwem dobrze zachowanych biocenoz leśnych i bagiennych.
Według dotychczasowych szacunków liczba gatunków zarejestrowanych w Polsce kształtuje się na poziomie 60 100, w tym m.in.: 2415 gatunków roślin nasiennych, 35 368 gatunków fauny. Liczba wyróżnionych zespołów roślinnych wynosi 485. Gromada ssaków reprezentowana jest w Polsce przez 105 gatunków, ryb przez 130 gatunków, płazów i gadów odpowiednio 18 i 9 gatunków. Ptaki w Polsce są liczną gromadą reprezentowaną przez 395 gatunków.
W ostatnich latach ubiegłego wieku zaobserwowano spadek bioróżnorodności na świecie. Co najmniej 20 gatunków zwierząt, roślin i grzybów ginie z planety każdego dnia w wyniku zanieczyszczeń i przekształceń w ich naturalnym środowisku. Szacuje się, że w ciągu najbliższych 30 lat tempo to wzrośnie do ponad 100 gatunków dziennie.
Do najważniejszych przyczyn zmniejszania bioróżnorodności zalicza się:
Bioróżnorodność może być chroniona wieloma metodami.
Regulacje prawne międzynarodowe i krajowe są podstawą ochrony bioróżnorodności. Zaliczamy do nich:
Ochronę bioróżnorodności można prowadzić jako ochronę dużych obszarów cennych przyrodniczo i ochronę pojedynczych gatunków.
Obszarowa ochrona to parki narodowe, rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu, obszary Natura 2000, stanowiska cenne przyrodniczo, ekologiczne zespoły przyrodnicze.
Ochrona gatunkowa prowadzona jest dwoma sposobami:
Prowadzona jest także ścisła ochrona gatunków. Rozporządzenie w sprawie ochrony gatunkowej roślin określa wykaz gatunków podlegających ścisłej ochronie gatunkowej.
Krzysztof Domagała
Źródło: