W ciągu kilku ostatnich miesięcy znacznie wzrosły ceny nawozów mineralnych. Ten drastyczny wzrost cen spowodował, że podniosły się koszty produkcji, co wpływa negatywnie na prowadzenie racjonalnego nawożenia.
Rolnicy z obawą spoglądają w przyszłość, gdyż wyższe ceny nawozów mineralnych doprowadzą do tego, że będą one wysiewane w mniejszej ilości, niż jeszcze rok temu. Konsekwencją tego będzie pozyskiwanie płodów rolnych o niższym plonie i gorszej jakości. Jak łatwo się domyślić, przełoży się to na spadek dochodów rolników, na co rolnicy nie mogą sobie pozwolić.
Nasuwa się zatem pytanie - co spowodowało, że ceny nawozów tak urosły oraz czy sytuacja na rynku się unormuje, a ceny nawozów wrócą do poprzedniego poziomu. Główną przyczyną wzrostu cen były rosnące ceny gazu, innych paliw oraz energii, które pociągnęły za sobą wzrost kosztów produkcji nawozów mineralnych. Dlatego też rolnicy od sierpnia ubiegłego roku za nawozy płacą dwu-, a nawet trzykrotną cenę w stosunku do ubiegłych lat.
Spośród wszystkich nawozów największy wzrost cen odnotowano w nawozach azotowych. Niewątpliwie wysokie ceny nawozów negatywnie wpływają na sytuację finansową rolników. W związku z tym trzeba mieć nadzieję, że zostaną wprowadzone dofinansowania oraz różnego rodzaju zapomogi dla rolników na zakup nawozów mineralnych, aby rolnicy mogli wysiewać je w zalecanych dawkach, przy wcześniejszym uwzględnieniu potrzeb roślin. W innym przypadku niestety istnieje ryzyko załamania rynku produkcji rolnej oraz wzrostu cen żywności.
Aby wspomóc rolników dotkniętych znacznym wzrostem nawozów, ministerstwo rolnictwa przyspieszyło wypłatę zaliczek dopłat bezpośrednich, aby mogli oni przeznaczyć te pieniądze na zakup niezbędnych środków produkcji, w tym właśnie nawozów mineralnych. 13 stycznia 2022 r. Sejm RP przyjął ustawę o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług (Dz.U. poz. 196), według której w okresie od 1 lutego do 31 lipca 2022 r. obowiązuje czasowa obniżka stawek podatku VAT, która kształtuje się następująco:
Należy jednak zwrócić uwagę, iż obniżenie stawek podatku korzystne jest tylko dla rolników ryczałtowych, z kolei dla rolników rozliczających się na zasadach ogólnych jest problematyczne, gdyż przy rozliczeniu nie odzyskają zwrotu podatku VAT od towarów, pomimo wzrostu cen netto.
Kolejną formą rekompensaty znacznego wzrostu cen nawozów jest złożenie przez premiera wniosku do Komisji Europejskiej o uruchomienie różnych rodzajów wspólnotowej pomocy na zakup nawozów. Na ten moment nie ma jeszcze odpowiedzi KE w tej sprawie, jednakże rząd już szykuje formę pomocy dla rolników. W związku z tym 3 marca 2022 roku w wykazie prac legislacyjnych i programowych rządu opublikowany został projekt pomocy dla rolników - dopłat do nawozów, z którego wynika, iż pomoc będzie wypłacana z ARiMR. Jak już wstępnie wiadomo pomoc miałaby polegać na dofinansowaniu zakupu nawozów mineralnych w okresie od 1 września 2021 r. do 15 maja 2022 r. Na ten moment przewidziana kwota wsparcia to 500 zł/ha. Rząd ma zarezerwowane na ten cel od 3 do 4 mld złotych.
Należy zatem śledzić wszelkie informacje na bieżąco, sprawdzać jaka ostateczna decyzja zapadnie w tej sprawie i na jaką pomoc ze strony Państwa rolnicy będą mogli liczyć w najbliższych miesiącach.
Magdalena Szastak